Κατηγορία: στήλες

Πρεπούμενος, -η, -ο

1. αυτός που επιβάλλεται ή ενδείκνυται για ορισμένη περίπτωση: δόθηκε η ~ προσοχή και στις δυο πλευρές || δεν υπήρξε ο ~ σεβασμός στη μνήμη των πεσσόντων ΣΥΝ: πρέπων, δέων

2. πρεπούμενα (τα): α) το σωστό, το επιβεβλημένο κατά το δίκαιο: πράττω τα ~ β) ότι κατά τα κρατούντα ή δικαιωματικώς ανήκει ή αρμόζει σε κάποιον: στον έρανο έδινε τα ~

{ΕΤΥΜ. < πρέπω + παραγγ. επίθημα -ούμενος (κατά τις μτχ. των συνηρμένων), πβ. κ. χαρ-ούμενος, τρεχ-ούμενος}

 .

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 1465

ηλιοστάσιο (το) {ηλιοστασί-ου|ηλιοστασί-ων}

ΑΣΤΡΟΝ. Κάθε μια από τις δυο ημέρες στη διάρκεια του έτους, κατά τις οποίες η ημέρα έχει τη μέγιστη ή την ελάχιστη διάρκεια ανάλογα με τη θέση του Ήλιου ως προς τη Γη: θερινό ηλιοστάσιο (21-22 Ιουνίου) και χειμερινό (21-22 Δεκεμβρίου), αντίστοιχα.

[ΕΤΥΜ.: <μεσν. ἡλιοστάσιον < ἡλιο- + στάσιον>στάσις]

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 728

.

Κλοτσοσκούφι (το) {χωρ. γενική}

.

1. (παλαιότ) παιδικό παιχνίδι, που παίζονταν με το κλώτσημα σκούφου
2. (μτφ) το περιφρονημένο πρόσωπο, που του φέρονται βάναυσα: δεν του έδιναν καμιά σημασία, στον είχαν για ~
3. (μειωτ.) (α) το ποδόσφαιρο: άλλη δουλειά δεν έχω, με το ~ θα ασχολούμαι τώρα;
(β) το κακής ποιότητας ποδόσφαιρο: αυτό δεν είναι ποδόσφαιρο, είναι ~

.

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 907

Ανερμάτιστος, -η, -ο

1. αυτός που δεν έχει σταθερό χαρακτήρα και σαφή προσανατολισμό, που μεταβάλλει εύκολα τις ιδέες του : άνθρωπος ~ ηθικά, δεν δίσταζε να πατήσει επί πτωμάτων, προκειμένου να αναδειχθεί ο ίδιος. ΣΥΝ: αλλοπρόσαλος, ασταθής

2. αυτός που γίνεται με επιπολαιότητα, χωρίς μελέτη και σαφή προγραμματισμό: ~ πολιτική – ανερμάτιστα επιρρ.

[ΕΤΥΜ. Αρχ. ἀν- στερητ. + ἑρματίζω “τοποθετώ έρμα, υποστήριγμα” < ἓρμα “σαβούρα – υποστήριγμα πλοίων, όταν αυτά βρίκονται στην ξηρά (βλ.λ)]

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 182

από την 18η Συνάντηση Χορωδιών, που έγινε χθες στην Αλεξάνδρεια. Τα λόγια είναι περιττά!

Μουβιόλα (η) {χωρίς πληθ.}

ειδικό μηχάνημα με το οποίο γίνεται το μοντάζ κινηματογραφικής ταινίας

(ΕΤΥΜ. < αγγλ. Moviola, εμπορική ονομασία)

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 1125