θέμα: “Το δόγμα Τρούμαν, το σχέδιο Μάρσαλ και ο ελληνικός Εμφύλιος”
«Το δόγμα Τρούμαν, το σχέδιο Μάρσαλ και ο ελληνικός εμφύλιος» είναι το θέμα της 10ης ετήσιας συνάντησης που διοργανώνει η Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-1974 Κ.-Δ. Μακεδονίας για την Κατοχή και τον Εμφύλιο, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 26 Αυγούστου στην Κοζάνη, στο Μουσείο Σύγχρονης Τοπικής Ιστορίας (Α. Καραλίβανου 29), ενώ το πρωί της Κυριακής 27 Αυγούστου θα πραγματοποιηθεί ιστορική ξενάγηση στη Σιάτιστα.
Το μουσείο ιδρύθηκε με τις άοκνες προσπάθειες του αείμνηστου εκπαιδευτικού και αγωνιστή της αντιδικτατορικής αντίστασης, Νίκου Καλογερόπουλου, ο οποίος υπήρξε ιδρυτής και πρόεδρος της (ΕΔΙΑ) 1940-1974 Κ.-Δ. Μακεδονίας. Γι’ αυτό με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κοζάνης θα αποδοθεί το όνομά του στο μουσείο.
Το 1947 υπήρξε καθοριστική χρονιά για την εξέλιξη του Εμφυλίου Πολέμου:
– Ο επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής Πώλ Πόρτερ συντάσσει έκθεση για την οικονομική κατάσταση της χώρας και ανακοινώνεται το Δόγμα Τρούμαν. Ακολουθεί η εξαγγελία του σχέδιου Μάρσαλ για την οικονομική ανασυγκρότηση της Ευρώπης.
– Με το Δόγμα Τρούμαν οι ΗΠΑ αντικατέστησαν τη Μ. Βρετανία στη χορήγηση οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας προς τις ελληνικές κυβερνήσεις, προκειμένου να κερδηθεί ο Εμφύλιος πόλεμος. Αν και οι αμερικανικές οικονομικές αποστολές κράτησαν αρχικά αποστάσεις από το πολιτικό καθεστώς της Αθήνας – το θεώρησαν «διεφθαρμένο και αντιδημοκρατικό» και «κερδοσκοπική» την αστική τάξη, προτείνοντας βαθιές μεταρρυθμίσεις – μετά το 1948 στήριξαν το status quo.
– Επιτροπή του ΟΗΕ διεξάγει έρευνα για τον Εμφύλιο
– Τον Μάρτιο του 1947 δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γ. Ζεύγος και εγκαταλείπουν την Ελλάδα ο πρεσβευτής της ΕΣΣΔ και ο γ. γρ. του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης.
– Το ΕΑΜ απευθύνει ύστατη έκκληση στα κόμματα «να συμβάλλουν έστω και την τελευταία ώρα στη συνεννόηση και στη συμφιλίωση».
– Το Γενικό Αρχηγείο του ΔΣΕ καταγγέλλει τις επεμβάσεις της Αγγλίας και των ΗΠΑ, αφού «ο εμφύλιος πόλεμος που συνεχίζεται και επεκτείνεται, οργανώνεται, καθοδηγείται και υποστηρίζεται από τις δυνάμεις αυτές».
– Ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ στο συνέδριο του Γαλλικού Κ. Κ. Μ. Πορφυρογένης προαναγγέλλει τη δημιουργία «μιας λεύτερης δημοκρατικής Ελλάδας, με δική της κυβέρνηση και δική της υπόσταση».
– Η κυβέρνηση των Αθηνών προχωρεί σε εκτεταμένες συλλήψεις πάνω από 10.000 πολιτών που κλείνονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Μακρόνησο, τη Γυάρο, τον Άη Στράτη.
– Στο τέλος του 1947 ανακοινώνεται ο σχηματισμός της «Προσωρινής κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας» με έδρα το Γράμμο, ενώ ψηφίζεται ο ν. 509 και τίθενται εκτός νόμου ο «Ριζοσπάστης» το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Με το ΜΗ` ψήφισμα του 1948, ο ν.509 διατηρήθηκε σε ισχύ έως το 1974. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι τα Έκτακτα Στρατοδικεία της Χούντας καταδίκασαν με το νόμο αυτό πολλούς μη κομμουνιστές αντιστασιακούς, πολίτες και στρατιωτικούς!
Το 1947 οι όποιες ελπίδες για τον τερματισμό του Eμφυλίου κάηκαν στις φλόγες του «ψυχρού πολέμου».
Εισηγητές στη 10η Θεματική Συνάντηση είναι οι:
– Θ. Σφήκας, αν. καθηγητής ΑΠΘ, ιστορικός.
– Γ. Σταθάκης, υπουργός Περιβάλλοντος–Ενέργειας, συγγραφέας του βιβλίου «Το δόγμα Τρούμαν και το σχέδιο Μάρσαλ».
– Ηλ. Νικολακόπουλος, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, πρόεδρος των ΑΣΚΙ
– Μ. Καβάλα, ιστορικός, διδάσκουσα στο ΑΠΘ.
Οι εργασίες της συνάντησης θα αρχίσουν στις 18:00