Κατηγορία: στήλες
Η λέξη της εβδομάδας (εβδομάδα 22, 2015)
Επωφελής, -ής, -ές {επωφελ-ούς | -είς (ουδ.: -ή) επωφελέστερος, -στατός}
(λογ.) αυτός που αποδίδει κέρδος, που γίνεται με συμφέρουσες συνθήκες και ευνοϊκούς όρους, που γίνεται προς όφελος (κάποιου): ~ σύμβαση, διακανονισμός/επένδυση/συμφωνία.
ΣΥΝ: ωφέλιμος χρήσιμος, επικερδής, πρόσφορος ΑΝΤ: ανωφελής, επιβλαβής, επιζήμιος, – επωφελώς επίρρ. [μτγ]
σχόλιο: λ. –ης, -ης, -ες, σύνθετος, χρήσιμος.
ΕΤΥΜ: μτγν. ἐπ(ι) + ωφελής (με έκταση του αρχικού φωνήεντος εν συνθέσει < όφελος
Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 666
Η λέξη της εβδομάδας (εβδομάδα 21, 2015)
Καθαιμάσσω
ρ. μτβ. (κυρίως η μετοχή παρακ. καθημαγμένος, -η, -ο) (αρχαιοπρ. – κυριολ.)
καταματωμένος (συνήθ. μεταφορ.), αυτός που έχει υποστεί μεγάλες δοκιμασίες, που έχει καταταλαιπωρηθεί ή καταστραφεί: η τελευταία κρίση βρίσκει την οικονομία της γειτονικής χώρας καθημαγμένη από τα χρέη.
[ΕΤΥΜ.: αρχ. < καθ- (κατά-) + αἱμάσσω (<αἱμάτ-jω < αἷμα)
Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 799
Η λέξη της εβδομάδας (εβδομάδα 20, 2015)
- η εφαρμοσμένη επιστήμη μέσω της οποίας διενεργούνται ακριβείς μετρήσεις γήινων επιφανειών και απεικονίζονται γραφικά σε χάρτη.
- (συνεκδ.) η ακριβής και λεπτομερής περιγραφή τόπου ή περιοχής (με τα βουνά, τις κοιλάδες κλπ) επίσης η ίδια διαμόρφωση ενός τόπου: η ~ μιας περιοχής.
Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 1777
Η λέξη της εβδομάδας (εβδομάδα 19, 2015)
{νουνεχ-ούς | -είς (ουδ. –είς), νουνεχέστ-ερος, -ατός}
αυτός που διαθέτει νου και φρόνηση, που χρησιμοποιεί σωστά τις διανοητικές και πνευματικές του ικανότητες: ~ άνθρωπος / ~ υπάλληλος. ΣΥΝ.: εχέφρων, συνετός, μυαλωμένος, σόφρων, φρόνιμος, γνωστικός ΑΝΤ.: άφρων, άμυαλος, απερίσκεπτος.
– νουνεχώς επιρρ. (αρχ.), νουνέχεια (η) (μεταγεν.)
ΕΤΥΜ.: αρχ. συνθ. εκ συναρπαγής από τη φράση νοῦν ἔχει ή νοῦν ἔχων
Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 1196
Τα προσχώματα που συνεχώς εμφανίζονται – μάλιστα σε στιγμές που υποτίθεται πως έχει βρεθεί μια χρυσή τομή – είναι ενδεικτικά της κατάστασης που θέλουν να επιβάλλουν, ώστε να υπάρξει μια οριστική και άνευ επιστροφής ρήξη με όσα προεκλογικά ευαγγελίζονταν ο μεγάλος εταίρος της Κυβέρνησης. Μια ρήξη που θα σημάνει ταυτόχρονα και την οριστική του απαξίωση αλλά και τη… “δικαίωση” των προηγουμένων (που είχαν την τάση να πηγαίνουν με τα παντελόνια κάτω) – σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι “θεσμοί” στο τέλος, αν ευδοκιμήσει η εν εξελίξει προσπάθεια, θα πάρουν οτιδήποτε ζητήσουν! Βλέπουμε συνεχείς “εμπλοκές”, προβλήματα από το πουθενά σε στιγμές που νομίζεις πως κάτι γίνεται προς τη θετική κατεύθυνση. Μέχρι να έρθουν τα πράγματα στο αμήν.
Η λέξη της εβδομάδας (εβδομάδα 18, 2015)
(επίσ.) η νωθρότητα στη σκέψη και την αντίληψη, διανοητική βραδύτητα
ΣΥΝ. βραδύτητα, ηλιθιότητα – ΑΝΤ: οξύνοια, οξυδέρκεια
Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β΄ έκδοση, Γ΄ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη – σελίδα 133
Καλό μήνα από την “Περισκόπηση”
Η λέξη της εβδομάδας (εβδομάδα 17, 2015)
- έμπρακτα, στην πράξη ΑΝΤ.: λόγω
- (ΝΟΜ) με πράξεις χειρονομίες, όχι με λόγια: ~ εξύβριση.
[ΕΤΥΜΟΛ.: <αρχ. ἔργῳ, δοτ. εν. του ουσιαστ. έργον. Χρήση συχνή στην Αττική πεζογραφία κατ’ αντιδιαστολή προς το λόγω]
Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας, Β’ Έκδοση – Γ’ ανατύπωση 2006 εμπλουτισμένη, σελίδα 669