Το απόγευμα της Κυριακής είπα να δω ένα ντοκιμαντέρ που σχετίζονταν με την κρίση στην Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στη δεκαετία του 2000. Αποκαλυπτικό για ό,τι συνέβη τότε – αποκαλυπτικό για όσα συμβαίνουν σήμερα, αφού τα απόνερα χτυπάνε την οικονομία της υπερδύναμης ακόμη και σήμερα. Ένρον, Λήμαν Μπράδερς, Μέιντοφ και μια σειρά από άλλα ονόματα πέρασαν ξανά από μπροστά μου.
Και αναπόφευκτα στο μυαλό ήρθε και το “δικό μας” Χρηματιστήριο, ίσως η μεγαλύτερη αναδιανομή πλούτου που έγινε στη χώρα με χαλαρό τρόπο και με τη συναίνεση των συμμετεχόντων σε αυτό. Τότε που σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο υπήρχε και μια “χρηματιστηριακή” και τότε που όλοι στήνονταν μπροστά σε μια τηλεόραση για να δούνε κάθε πρωί τις μετοχές.
Πόσο “τσακάλια” ήμασταν τελικά;;; Πολύ, αφού νομίζαμε ότι μέσα σε μια συνεδρίαση του Ιδρύματος θα βγάζαμε τόσα όσα ένας κανονικός άνθρωπος μπορεί να μην τα βγάλει ποτέ…
Αναπόφευκτα ήρθε επίσης στο μυαλό και η άλλη μεγάλη ιστορία που λειτούργησε συνδυαστικά τότε, εκείνη με τα στεγαστικά, τα καταναλωτικά, τις κάρτες, τα διακοποδάνεια, τα γαμοδάνεια;;; Τα θυμάστε οι λίγο μεγαλύτεροι;; Τα δάνεια που δίνονταν χωρίς την παραμικρή εξασφάλιση;; Τα μετρητά που σε … παρακαλούσαν να τα πάρεις, που σε περίμεναν στο γκισέ;; Τα θυμάστε;; Πιστεύω πως ναι!
Και τώρα που βρισκόμαστε;; Ενώπιον μιας ιστορίας που έχει ρίξει στα τάρταρα την αγοραστική δύναμη όλων μας, που χτυπάει ακόμη και αυτούς που δεν είχαν ποτέ σχέση με όλα τα παραπάνω.
Αλλά και ενώπιον μιας κρίσης που αναμένεται να χτυπήσει σε λίγο και θα έχει να κάνει με τα δάνεια που πήραν χιλιάδες άνθρωποι για να αγοράσουν ένα σπίτι.
Και όχι μόνο αυτό.
Σε λίγο θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε το τρίτο και πιο σημαντικό στάδιο της τριλογίας “απαξίωση – ξεπούλημα – απελευθέρωση” που σχετίζεται με το σύστημα υγείας και το ασφαλιστικό σύστημα (για κρατικές εταιρίες δεν μιλάω πια, αυτές έχουν γίνει σκόνη και τώρα τις χαίρονται οι νέοι ιδιοκτήτες τους).
Ας το πάρουμε χαμπάρι, ενόψει και των εκλογών που έρχονται, γιατί δεν είναι θέμα ιδεολογίας αυτό που θα πρέπει να δούμε. Είναι θέμα επιβίωσης της ίδιας της χώρας, μέσα σε ένα διεθνές καπιταλιστικό σύστημα που όμως έχει τεράστια κενά, τα οποία πρέπει να έρχεται για να καλύψει το κράτος.
Να τα καλύψει όμως χωρίς επιδόματα ή ενισχύσεις. Χωρίς βοηθήματα ή επιδοτήσεις. Αλλά ως ένα έντιμο χέρι βοήθειας για επενδύσεις που θα ανοίξουν θέσεις εργασίας, με μειωμένη φορολογία, με δανεισμό επιχειρήσεων με μικρό κόστος, με “δεύτερες ευκαιρίες” σε αυτούς που πραγματικά πρέπει να τις έχουν και κυρίως ως χέρι βοήθειας για όποιον το έχει πραγματικά ανάγκη για να σταθεί στα πόδια του και να έχει μια αξιοπρεπή ζωή.
Το κράτος επιβάλλεται να είναι πανταχού παρών στην αγορά, να λειτουργεί ως ρυθμιστής και γιατί όχι, όπου είναι δυνατόν, και ως η ατμομηχανή στρατηγικών τομέων της οικονομίας. Όχι όμως ως αρωγός μιας κατάστασης που θα ωθεί στο κλείσιμο της ψαλίδας με συμπίεση μισθών, συντάξεων, εισοδημάτων προς τα κάτω…