Το παρακάτω κείμενο είναι ένα εξαιρετικό κείμενο γραμμένο από έναν φίλο (που ευτυχώς δεν έχει ξεχάσει – ή “ξεχάσει” – από που ήρθε). Βασικό προσόν αυτό σε κάθε άνθρωπο, να μην πω το κυρίαρχο! Κι ας έχει κάνει ο άλλος άπειρα λεφτά, ας έχει 5-6 καράβια ή 1000 άτομα στη δούλεψή του. Ας έχει 5 πτυχία, 30 μεταπτυχιακά και διδακτορικά και αμέτρητες ώρες στα αμφιθέατρα… Όταν ο άνθρωπος ξεχνά από που ξεκίνησε, όλα είναι άχρηστα!!!
Ένα κείμενο που δείχνει, πέραν όλων των άλλων πως μετά από τη λήξη της καριέρας του ως πανεπιστημιακός έχει μέλλον μπροστά, αυτή τη φορά ως συγγραφέας. Ίσως θα πρέπει σιγά-σιγά να συγκεντρώνει τα μη επιστημονικού περιεχομένου κείμενά του, κάποια στιγμή να τα εκδώσει.
Εξαιρετικό κείμενο, που δείχνει έναν άλλο Δεκαπενταύγουστο, τον Δεκαπενταύγουστο του κάμπου.
Η κόλαση του δεκαπενταύγουστου
Ο Δεκαπενταύγουστος ήταν θεωρητικά μεγάλη γιορτή στο σπίτι. Γιόρταζε η μαμά. Μόνο που δεν την γιορτάσαμε ποτές.
Εκεί γύρω στις 15-20 Αυγούστου ξεκινούσαν τα χαλ, κι’ αν δεν ξεκινούσαν τα χαλ τέλειωναν τα φερχάβεν. Τα χαλ και τα φερ χάβεν μαζί με τα πιο πρώιμα ρεντ χάβεν ήταν οι τρεις ποικιλίες ροδάκινου που δουλεύαμε. Έτσι όλο το καλοκαίρι ήμασταν στο χωράφι βουτηγμένοι στη λάσπη, λουσμένοι μέσα σε σιχαμερό μίγμα ιδρώτα ανακατεμένου με χνούδι.
Εσείς, όταν αγοράζετε τα ροδάκινα στο σούπερ μάρκετ ή στον μανάβη είναι πλυμένα ή τουλάχιστο ξεσκονισμένα. Κι’ εκείνες οι αηδίες τα φαλακρά νεκταρίνια – δεν είναι ροδάκινα. Δεν έχετε ιδέα από το χνούδι που έχουν πάνω στο δένδρο. Ειδικά οι παλιές εκείνες ποικιλίες ροδάκινου. Αηδία, βρωμιά και ανυπόφορη φαγούρα. Ανατριχιάζω ακόμα στην μνήμη του χνουδιού.
Η μαμά πάντα στην άκρη του χωραφιού – στο “συσκευαστήριο” – διάλεγε και “συσκεύαζε” ροδάκινα στα τελάρα σε κατηγορίες μεγέθους: τα 16-άρια τα ποιο μεγάλα, μέχρι τα 35-άρια. Ο μπαμπάς στη σκάλα να “διαλέγει τις κορφές”. Κι’ εγώ να κουβαλώ κουβάδες με ροδάκινα πάνω-κάτω…
Αυτά ήταν τα καλοκαίρια μας τότες. Κι’ ο δεκαπενταύγουστος έτσι γιορτάζονταν: στο χωράφι με τα ροδάκινα. Με λάσπη, ιδρώτα, και χνούδι.
Αλλά για μένα τότες το πιο οδυνηρό απ’ όλα ήταν το πανηγύρι της 25ης Αυγούστου στο χωριό, που ποτέ δεν χάρηκα ολοκληρωτικά, καθώς τότε σχεδόν πάντα ήταν που μαζεύαμε το χαλ.
Εμποροπανήγυρις:
Κούνιες-βάρκες με ζωγραφισμένες με λαδομπογιά γοργόνες και δράκους
Γλυκά ροξ – “ο γιωργάκης απ΄την καβάλα”
Γύρος του θανάτου – το αγαπημένο μου
Ασώματος κεφαλή – μια φορά την στήσαμε ο καλμπούκιας, ο χαλβατζής ο μπέλεξ κι’ εγώ και κυνηγήσαμε να πιάσουμε το “σώμα”. Ένα κακόμοιρο γυφτάκι που πέρασε όλη μέρα κουλουριασμένο πίσω από καθρέφτες παριστάνοντας το “ασώματον τέρας εξ’ ινδίας”. “Λέγε, που κατουρούσες ρε;”
Το βράδυ η τέντα της “μεξικάνας” – μια χοντρή κυρία παλιά ντιζέζ
Με πλήρη ορχήστρα λάιβ με το ντουέτο: Μπάμπης Μαρκάκης – Κατερίνα Κάρολ. Θυμάμαι ακόμα την Μαριώ – την σημερινή ρεμπέτισα – κοριτσάκι. Να παίζει ακορντεόν στο πανηγύρι του 25-Άύγουστου δίπλα στον μπαμπά της, τον Θανασάκη τον “τζαζμπανίστα” (έναν μικροκαμωμένο νευρώδη ντράμερ απ’ το Πλατύ).
…εμείς όμως στα χαλ.
το ροδάκινο χαλ – j.h. hale – ήταν μια από τις πρώτες ποικιλίες ροδάκινου που έφτασαν στον κάμπο.
Ένα καταπληκτικής νοστιμιάς και αρώματος φρούτο. Έφτανε σε τεράστια μεγέθη – είχαμε ζυγίσει χαλ που πλησίαζαν το κιλό !
Ο πατέρας μου ήταν από τους πρώτους καλλιεργητές ροδάκινου, φύτεψε 10 στρέμματα κάπου γύρω στα 1962-63. Άγρια στελέχη μπολιασμένα απ’ το φυτώριο Σαβλάκη (ο Μιχάλης Σαβλάκης, πρόσφυγας απ’ την Μεσήμβρια της Βουλγαρίας, ήταν η ποιο εμβληματική μορφή της δενδροκομίας στον κάμπο. Μια γοητευτική προσωπικότητα με τεράστια μόρφωση και επιρροή, φίλος του μπαμπά – μια οικογενειακή φιλία που συνεχίζεται ως σήμερα).
Αργότερα – γύρω στα 1970 μπήκαν άλλα 12 στρέμματα: 6 red haven + 6 fair haven.
Όλα χειροκίνητα: κλάδεμα, αραίωμα, ραντίσματα, ποτίσματα, μάζεμα, συσκευασία. Υπολογίζω – δεν είναι υπερβολή – ότι πάνω από 1000 τόνοι ροδάκινο έχουν περάσει απ’ τα χέρια μου όλα αυτά τα χρόνια.
15 χρόνια – 15 βασανιστικά καλοκαίρια
Αφού όχι μόνο τα κουβαλούσα στο χωράφι, αλλά μετά τα φόρτωνα και ξε-φόρτωνα σε τελάρα.
Πουλούσαμε 20-τόσους τόνους, αργότερα πάνω από 50. Που σημαίνει ότι μαζεύαμε καμιά 30-70 τόνους κάθε χρονιά, πετούσαμε περίπου το 1/4 της σοδιάς στο χωράφι, αφού τα είχα ήδη μεταφέρει στο “συσκευαστήριο” όπου τα διάλεγε η μαμά. Μαλακά, χτυπημένα, ψευτογονημοποιημένα, μικρά, άγουρα…
Σωρεύονταν σε μεγάλους σωρούς και αφήνονταν να σαπίσουν. Κάποια τα διάλεγαν οι γύφτοι – έτσι τους λέγαμε τότε τους ρομά – τα ‘παιρναν τσάμπα και τα πουλούσαν με τα κάρα στα χωριά.
Εγώ στα λοτζίστικς. Φορτοεκφορτώσεις – μεταφοραί: με κουβάδες καμιά 200ρια μέτρα πάνω-κάτω
και μετά να φορτωθούν σε τελάρα στο φορτηγό το βράδυ που θα τα πήγαινε στην λαχαναγορά του Ρέντη την άλλη μέρα το πρωί ή στα νησιά. Χιλιάδες τουρίστες έφαγαν τα χαλ μας σε Ρόδο – Κρήτη…
Μετά, όταν πια πήραμε φορτηγάκι, αρχίσαμε να πουλάμε μόνοι μας. Μεταφορά στην λαχαναγορά, φόρτωμα-ξεφόρτωμα, ξεπούλημα όλη νύχτα. Η λαχαναγορά Θεσσαλονίκης τότες ξεκινούσε στις 1 τα ξημερώματα και μετά πίσω στις 5-6 το πρωί, με τα κενά τελάρα να προλάβουμε το μάζεμα της επόμενης μέρας.
Κόλαση! Μια φρικτή κόλαση !
Διάβαζα σε βιβλία και στο “Ρομάντζο” που αγόραζε κάθε βδομάδα η μαμά για “διακοπές”, για “παραθέριση”. Λέξεις άγνωστες, εξωτικές κι’ απόμακρες. Φορτισμένες ακόμα και με ταξικό μίσος: “δεν είναι για μας αυτά – είναι για τους πλουσίους και για τους δημοσίους υπαλλήλους” – στην παραλήγουσα…
Σήμερα το πρωί στο ξενοδοχείο του Ναϊρόμπι έπαιρνα πρωινό κι’ έγραφα μήνυμα στην κόρη μας την Μαριλένα που μισο-γιορτάζει.
Η γιαγιά της πάνε δυό χρόνια που πια δεν γιορτάζει. Άλλωστε ποτές δεν την γιόρτασε την γιορτή της, ακόμα κι’ όταν ξεπατώθηκαν οι καταραμένες ροδακινιές και κάηκαν το χειμώνα στην σόμπα.
Ο δεκαπενταύγουστος είχε πια εκλείψει από το οικογενειακό εορτολόγιο.
Έψαξα στις πιατέλες με τα φρούτα. Μόνο παπάγια, μάνγκο, πάσιονφρουτ, ανανάς….
Ούτε ένα ροδάκινο να θυμίζει την κόλαση του 15Αύγουστου.
Ευτυχώς !
Χρόνια πολλά σε όλους τους εορτάζοντες – που λένε και στο φέησμπουκ.
Να ευχαριστήσω τον Κώστα για την άδεια να βάλω το κείμενο στην Περισκόπηση.
Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο μου έστειλε και ένα άλλο κείμενο, το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο “A New Paradigm for Greek Agriculture” (Springer International Publishing – http://www.springer.com/gp/book/9783319590745). Το οποίο, όπως του είπα, πρέπει απαραίτητα να βγει και στα ελληνικά.
Όμως εγώ, ως γνήσιος ξεροκέφαλος Μικρασιάτης, διάβασα κι ένα δεύτερο κείμενο. Αυτό που διαβάσατε και εσείς πριν από λίγο).