Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα των Συντακτών, 24 Ιανουαρίου 2015
Ήταν μια ατέλειωτη χρονιά, όπως συνήθως γίνεται όταν οι στιγμές είναι ιστορικές. Η 25 Ιανουαρίου 2015 έφερε την ελπίδα βαθιάς κοινωνικής αλλαγής και την προσδοκία πληρέστερης προσωπικής ζωής. Η χαρά αποτυπώθηκε έντονα στα πρόσωπα τη βραδιά εκείνη. Ένα χρόνο αργότερα κυριαρχεί η απογοήτευση και ο θυμός. Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ συνετρίβη στις διαπραγματεύσεις, υπέγραψε το Τρίτο Μνημόνιο κι εφαρμόζει την πολιτική που κατακεραύνωνε από το 2010 και μετά.
Υπάρχουν βέβαια και οι επίσημες διακηρύξεις, ότι ο πόλεμος δεν τελείωσε, έγινε μια υποχώρηση, θα δοθούν κι άλλες μάχες μέχρι την τελική νίκη. Η κυβερνητική πλευρά ισχυρίζεται ότι η Αριστερά συνεχίζει τον αγώνα με οποιουσδήποτε όρους.
Ο πικρός συμβιβασμός καμιά φορά είναι αναπόφευκτος, όπως του Λένιν στο Μπρεστ Λιτόβσκ το 1918 με τους Πρώσους στρατοκράτες για να σωθεί η Ρωσική Επανάσταση. Ο λαός το λέει διαφορετικά, για τη μυλωνού και τον άντρα της …
Η πανωλεθρία που υπέστη ο ΣΥΡΙΖΑ από τους δανειστές είναι αναντίρρητη. Υπάρχουν μόνο δύο ερωτήματα: γιατί συνέβη και ποια θα είναι η πορεία των πραγμάτων από δω και πέρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ συνάντησε λυσσαλέα αντίδραση από το ευρωπαϊκό κατεστημένο, αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος της αποτυχίας του και φυσικά δεν έγινε κανένα πραξικόπημα, όπως διατείνονται διάφοροι. Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε κατά κράτος γιατί είχε παντελώς λάθος στρατηγική. Πίστεψε ότι, αν διαπραγματευόταν «σκληρά», ο κίνδυνος οικονομικής και πολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη θα ήταν τόσο μεγάλος που οι δανειστές θα έκαναν πίσω. Το ευρώ κινδύνευε περισσότερο από την Ελλάδα, παρά η Ελλάδα από το ευρώ. Με «σκληρή» στάση θα μπορούσε να πετύχει τον «αξιοπρεπή συμβιβασμό» χαλαρώνοντας τη λιτότητα κι ελαφρύνοντας το χρέος. Ο εμπνευστής της μεγαλοφυούς αυτής στρατηγικής ήταν ο κ. Βαρουφάκης, αλλά σάρκα και οστά πήρε από τον κ. Τσίπρα, με τον κ. Δραγασάκη να εγγυάται αποφυγή τυχόν «παρεκτροπών».
Ακόμη και τώρα εντυπωσιάζει το παιδαριώδες του σκεπτικού. Η ασυμμετρία στη διαπραγματευτική ισχύ των δύο πλευρών ήταν όντως πολύ μεγάλη, μόνο που ήταν κατά της Ελλάδας. Δεν ήταν βέβαια άοπλη η χώρα μας, αλλά για να έχει ελπίδα χρειαζόταν ένα εναλλακτικό σχέδιο που θα περιλάμβανε την έξοδο από το ευρώ, έχοντας παράλληλα προετοιμάσει τον λαό. Ακριβώς δηλαδή αυτό που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ήθελε πάση θυσία να αποφύγει.
Ακούγονται πολλά στα ΜΜΕ για «μυστικά σχέδια» εξόδου από την ΟΝΕ, διπλά νομίσματα, παράλληλα τραπεζικά συστήματα, εφόδους στο Νομισματοκοπείο και άλλα ευτράπελα. Στην πραγματικότητα η τότε κυβέρνηση όχι απλώς δεν είχε δουλεμένο εναλλακτικό σχέδιο, αλλά δεν ήθελε καν να ακούσει σχετικά. Το σχέδιο δεν είναι κάτι που μπορεί ο Υπουργός των Οικονομικών να αρθρώσει σε τρεις σελίδες, αφού μιλήσει με δυο ερευνητές. Πόσο μάλλον να επιτελεστεί με χαρτονομίσματα που ανήκουν σε άλλους και των οποίων οι αριθμοί είναι προσημειωμένοι.
Δεν υπήρξε ποτέ σχέδιο εξόδου από το ευρώ. Ένα τέτοιο σχέδιο θα απαιτούσε πρώτα-πρώτα τη λύση του μακροικονομικού προβλήματος της αλλαγής νομίσματος με μια σειρά συνεκτικών λογικών βημάτων. Θα έπρεπε μετά τα βήματα αυτά να δουλευτούν τεχνοκρατικά ώστε να γίνουν εφαρμόσιμη οικονομική πολιτική. Τέλος, θα έπρεπε να εξεταστούν οι γεωπολιτικές επιπτώσεις και να υπάρξει προετοιμασία του ελληνικού λαού.
Τα ηγετικά στρώματα του ΣΥΡΙΖΑ πάθαιναν σύγκρυο και μόνο στη σκέψη της εξόδου από την ΟΝΕ. Προτίμησαν τη χρονοτριβή και τις ατέρμονες συναντήσεις τη στιγμή που οι δανειστές είχαν κλείσει τη στρόφιγγα της ρευστότητας. Αναπόφευκτα φτάσαμε στους κεφαλαιακούς ελέγχους και τις κλειστές τράπεζες. Είναι ιστορική τιμή για τον ελληνικό λαό ότι σε εκείνες τις συνθήκες είπε όχι σε νέο μνημόνιο στο δημοψήφισμα του Ιουλίου. Ο κ. Τσίπρας, συνειδητοποιώντας την κατάρρευση της στρατηγικής του και αντικρύζοντας το φάσμα εξόδου από το ευρώ, έσπευσε να παραδοθεί. Κατόπι υποσχέθηκε ισοδύναμα και «παράλληλα προγράμματα», συμπορεύτηκε με όλο το πολιτικό κατεστημένο καλλιεργώντας το φόβο της δραχμής και κέρδισε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Σήμερα η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση που θα επιδεινωθεί καθώς το Τρίτο Μνημόνιο αυξάνει τη φορολογία και απειλεί μισθούς και συντάξεις. Όταν τελειώσει η ύφεση, οι ρυθμοί ανάπτυξης θα είναι φτωχοί δεδομένου ότι δεν υπάρχει σοβαρή προοπτική επενδύσεων, οι τράπεζες είναι πια σε ξένα χέρια και μάλιστα κερδοσκόπων, και η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα νέας κρίσης. Η Ελλάδα μπήκε για τα καλά σε τροχιά ιστορικής παρακμής, με τις κοινωνικές αντιθέσεις να διευρύνονται και τη νεολαία να φεύγει στο εξωτερικό.
Η κυβέρνηση Τσίπρα θα διαπιστώσει το 2016 ότι ο νόμος της βαρύτητας δεν έχει καταργηθεί στην πολιτική και ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός τελικά πληρώνεται. Ο ΣΥΡΙΖΑ πλέον παίρνει μέτρα κατά των λαϊκών στρωμάτων και η αντίδραση είναι εντονότατη, ιδίως γιατί ο λαός πιστεύει ότι του είπαν ψέματα. Οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες βράζουν από θυμό. Οι δανειστές δεν πρόκειται να κάνουν καμία διευκόλυνση στον κ. Τσίπρα, ούτε στο θέμα της αξιολόγησης, ούτε στο θέμα του χρέους. Αν προστεθεί και το μεταναστευτικό, το μείγμα γίνεται εκρηκτικό.
Με νέο αρχηγό η ΝΔ θα επιχειρήσει να βρει καινούργιο μήνυμα για το εκλογικό σώμα που ήδη μετακινείται. Δεν θα είναι εύκολο φυσικά διότι ο κ. Μητσοτάκης έχει βεβαρημένο παρελθόν και είναι αμετανόητα μνημονιακός, αλλά είναι γεγονός ότι υπάρχει νέος αέρας στην αντιπολίτευση. Το πρόβλημα είναι ότι η ΝΔ δεν έχει πραγματική εναλλακτική πρόταση για τη χώρα και την κοινωνία.
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις καταμετρούν πολύ μεγάλα ποσοστά του εκλογικού σώματος που πλέον αντιλαμβάνονται ότι η εθνική ανασυγκρότηση είναι αδύνατη χωρίς έξοδο από το ευρώ και ολική μεταρρύθμιση της οικονομίας και της κοινωνίας. Όλα δείχνουν ότι ο ελληνικός λαός αναζητά και πάλι πειστική εναλλακτική πρόταση και πολιτικό φορέα εμπιστοσύνης. Είναι το φινάλε στην τραγική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ.