Ήμασταν όλοι τόσο χαρούμενοι όταν, δύο χρόνια πριν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέρριψε την ACTA. Αλλά η μηχανή των ισχυρών συμφερόντων (λόμπι) ποτέ δεν ξεκουράζεται, οι μεγάλες εταιρίες θα χρησιμοποιήσουν κάθε ευκαιρία για να εισάγουν τους ίδιους όρους σε κάθε άλλη διεθνή εμπορική συμφωνία που θα υπογράφουν οι κυβερνήσεις μας.
.
Θα προσθέσουν ακόμα και νέα πράγματα αν είναι δυνατόν, όπως το Investor State Dispute Settlement (ISDS). Υπάρχουν πολλά παραδείγματα για το πως λειτουργούν αυτές “οι ρήτρες προστασίας των εταιρικών συμφερόντων” -από την μήνυση της Philip Morris ενάντια στην Αυστραλιανή κυβέρνηση για την νομοθεσία που ψήφισε το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας για την απλοποίηση της εμφάνισης των πακέτων στα τσιγάρα (βλ. Tobacco Plain Packaging Bill 2011), την μήνυση της φαρμακευτικής εταιρίας Eli Lilly ενάντια στον Καναδά για την άρνηση καταχώρησης πατέντας (βλ. “Eli Lilly vs. Canada: The Patent War Moves to Washington“), έως την δυνατότητα που δίνουν σε μεγάλες εταιρίες να μπορούν να σέρνουν ολόκληρα κράτη στα διεθνή δικαστήρια απαιτώντας υπέρογκες αποζημιώσεις για παραβάσεις των όρων στις διακρατικές εμπορικές συμφωνίες.
.
Γιατί να δεχτούμε αυτό το ρίσκο όταν οι επενδύσεις και οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. είναι οι υψηλότερες στον κόσμο (αθροιστικά τα ΑΕΠ των ΗΠΑ και των χωρών της ΕΕ αποτελούν σχεδόν το 40% του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος); Προφανώς οι επενδυτές δεν θεωρούν το Ευρωπαϊκό σύστημα δικαιοσύνης και τόσο αναξιόπιστο.
.
Είναι γενικώς γνωστό ότι οι διαπραγματεύσεις για τις διεθνείς συνθήκες στο παρελθόν ποτέ δεν έγιναν ανοιχτά. Ήταν τεχνικά αδύνατο. Αλλά τώρα έχουμε το διαδίκτυο. Κι όμως οι διαπραγματεύσεις παραμένουν και κλεισμένων των θυρών, όπως συμβαίνει και με την υπο διαπραγμάτευση συμφωνία TTP από την άλλη μεριά των ΗΠΑ με τις παράκτιες χώρες του Ειρηνικού. Οι τακτικές διαπραγμάτευσης απαιτούν να μην αποκαλύπτεις από την αρχή τα πάντα στον “αντίπαλο”, αλλά τα έγγραφα που έχουν ήδη ανταλλαγεί ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν είναι μυστικά σε καμία από τις δύο πλευρές. Οπότε γιατί είναι μυστικά για όλους εμάς τους άλλους;
.
Οι διαρροές από τις διαπραγματεύσεις δεν μας καθησυχάζουν. Για παράδειγμα, η πιο πρόσφατη λέει πως οι “Ευρωπαϊκές εταιρίες θέλουν αυτό και εκείνο, και σε αντάλλαγμα οι Αμερικανικές εταιρίες θέλουν τούτο και το άλλο”, αλλά τι είδους ανταλλαγή είναι αυτή; Όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ δίνει επιπλέον δικαιώματα στους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς, αφαιρεί τις ελευθερίες από κάθε άλλο πολίτη και επιχείρηση. Όταν η Ευρώπη συμφωνεί για την προστασία των δεδομένων των ιατρικών δοκιμών (τα αποτελέσματα της έρευνας), περιορίζει την ελευθερία των πολιτών της να χρησιμοποιούν αυτά τα δεδομένα. Στο τέλος, δεν θα είναι οι Ευρωπαϊκές εταιρίες που θα επωμιστούν το κόστος των προνομίων που παραχωρούνται στις Αμερικανικές εταιρίες και δεν θα είναι οι Αμερικανικές εταιρίες που θα επωμιστούν το κόστος των προνομίων που παραχωρούνται στις Ευρωπαϊκές. Θα είναι οι κοινωνίες μας στο σύνολο τους που θα πληρώσουν το κόστος, οι εταιρίες θα παίρνουν μόνο προνόμια.
.
Οι διαπραγματευτές είναι αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων, αλλά η σύγκρουση συμφερόντων δεν είναι μεταξύ των κυβερνήσεων, αλλά μεταξύ εταιριών και πολιτών. Φοβόμαστε ότι οι κυβερνήσεις τείνουν να παρέχουν προνόμια σε εταιρίες του εξωτερικού με αντάλλαγμα προνόμια για τις εγχώριες εταιρίες τους, ξεχνώντας το κόστος που θα έχει αυτό στις κοινωνίες τους και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Συγκεκριμένα φοβόμαστε ότι:
- η ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη θα σημάνει ακόμα έναν τρόπο παράκαμψης των ατομικών μας δικαιωμάτων. Αυτό ήδη συμβαίνει με την συμφωνία Safe Harbor και τις λίστες επιβατών, περιμένουμε όμως ότι θα χειροτερέψει,
- η συνθήκη θα δώσει πρόσθετα προνόμια στα μονοπώλια της βιομηχανίας των πνευματικών δικαιωμάτων (όπως δικαιώματα για την αδειοδότηση ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών, προστασία στα αποτελέσματα των ιατρικών δοκιμών ή στα σχέδια της μόδας),
- θα κάνει την μεταρρύθμιση στα σημερινά μονοπώλια των πνευματικών δικαιωμάτων ακόμα δυσκολότερη, καθώς κάθε αλλαγή θα απαιτεί και την αλλαγή των όρων σε μία διεθνή συνθήκη,
- θα αναγκάσει τα κράτη να αποδυναμώσουν τους κανονισμούς προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος και θα κάνει δυσκολότερη την εισαγωγή νέων νομοθετικών κανονισμών,
- ο μηχανισμός του ISDS θα εισάγει και νέα σημεία πίεσης πάνω στα κράτη για να εφαρμόσουν αυστηρότερη προστασία των μονοπωλίων στα πνευματικά δικαιώματα,
- το ISDS μπορεί να μπλοκάρει τις χώρες από το να ζητούν άδειες ελεύθερου λογισμικού στις δημόσιες συμβάσεις,
- το ISDS θα χρησιμοποιηθεί από τις εταιρίες για να εκβιάζουν για χρηματικές αποζημιώσεις ή/και για πιο βολικές για αυτές νομοθεσίες από τις κυβερνήσεις.
.
Δεν θέλουμε να βρεθούμε κολλημένοι στον τοίχο. Η συνθήκη TTIP μπορεί να έχει και αρκετά ευεργετικά τμήματα και θέλουμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων και έγκαιρα, πριν την υπογραφή της, ώστε να προτείνουμε τροποποιήσεις για να μην μας αφήσουν απλά και μόνο δύο επιλογές, ή αποδοχή ή απόρριψη. Δεν θέλουμε να συμπεριληφθεί στην συνθήκη η ISDS. Δεν εμπιστευόμαστε ότι κάποιες τροποποιήσεις μόνο στην καταγραφή του κειμένου της συμφωνίας δεν θα περιορίσουν το δικαίωμα κυβερνήσεων να νομοθετούν και να ρυθμίζουν. Και δεν θέλουμε – και αυτό είναι το πιο σημαντικό – οι μεγάλες επιχειρήσεις να κυριαρχήσουν και να αποκτήσουν περισσότερη δύναμη πάνω στις κυβερνήσεις μας.
.
Η ACTA απέτυχε γιατί οι πολίτες πολέμησαν εναντίον της. Πρέπει να το κάνουμε ξανά, πρέπει να πολεμήσουμε και την TTΙP.