Αν πριν από 2 χρόνια κάποιος υπουργός έλεγε στον αμερικανό πρόεδρο πως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ θα παρενέβαινε και θα δάνειζε τεράστια ποσά σε ιδιωτικές τράπεζες για να τις σώσει, αυτός θα τον θεωρούσε το λιγότερο “κομμουνιστή” ή “επικίνδυνα αριστερό” (γιατί το κράτος θα επενέβαινε στην …ελεύθερη οικονομία) και θα τον απέπεμπε από την κυβέρνησή του. Όμως το είδαμε και αυτό, συνέβη τουλάχιστον σε τέσσερεις περιπτώσεις, με το σχέδιο Bush!
Τον τελευταίο καιρό ζούμε την πρώτη μεγάλη οικονομική κρίση από την στιγμή που ξεκινήσαμε να ομιλούμε για παγκοσμιοποιημένη αγορά. Το πετρέλαιο φτάνει – εν μέσω σκαπανεβασμάτων που αγγίζουν και το 35% – τα 145 δολάρια το βαρέλι, τα χρηματιστήρια χτυπάνε κόκκινο σε όλο τον κόσμο, εκατομμύρια καταθέτες να τρέχουν στα γκισέ χρεοκοπημένων τραπεζών να σώσουν ότι τους απέμεινε και οι …γνωστοί κερδοσκόποι κάνουν πάρτι στην πλάτη ενός ολόκληρου πλανήτη. Πολλοί παρουσιάζουν την σημερινή κρίση με αυτή του 1929, όταν το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έκανε βουτιά και παρέσυρε μαζί του στο οικονομικό χάος την Αμερική και τον κόσμο ολόκληρο. Δεν είναι όμως το ίδιο! Σήμερα – στην παγκοσμιοποιημένη αγορά μας – δεν είναι ανάγκη για “μεγάλες βουτιές” στη Νέα Υόρκη. Αρκεί μια πτώχευση ενός μεγάλου χρηματοπιστωτικού οργανισμού στη Μεγάλη Βρετανία ή στην … Ινδία και όλα καταρρέουν σαν πύργος από τραπουλόχαρτα!
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Μα γιατί αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ υιοθετεί τα χρέη ιδιωτικών τραπεζών και επενδυτικών οργανισμών και τα φορτώνει στον προϋπολογισμό της, τι να περιμένουμε από κυβερνήσεις οικονομιών με μέγεθος όπως το δικό μας; Γιατί τα χρέη αυτά θα κληθούν να τα πληρώσουν οι αμερικανοί φορολογούμενοι. Αν συμβεί κάτι παρόμοιο και εδώ, το μάρμαρο πάλι εμείς θα το πληρώσουμε, οι έλληνες φορολογούμενοι.
Γιατί, ας μην κρυβόμαστε πίσω από μεγάλα λόγια, δεν διαθέτουμε ΤΗΝ οικονομία! Ναι, το ευρώ είναι μακράν σταθερότερο από τη δραχμή (αν και ακριβότερο για όλους μας), όμως η κρίση δεν πρόκειται να μας αφήσει ανέγγιχτους. Η κυβέρνηση λανθασμένα εδώ και καιρό “ρίχνει” το φταίξιμο για την σημερινή κρίση στην διεθνή συγκυρία (με σκοπό πολλές φορές να καλύψει την ανεπάρκειά της) και προσπαθεί με μέτρα να περιορίσει τη χασούρα και να συγκρατήσει ελλείμματα και πληθωρισμό. Όμως δεν φταίει πάντα η παγκόσμια οικονομική συγκυρία. Όμως εδώ δεν είναι Αμέρικα. Ζούμε σε μια οικονομία που το συσσωρευμένο κρατικό χρέος είναι τεράστιο, που ο ιδιωτικός δανεισμός από τα 9 δις το 2000 εκτοξεύτηκε στα 92 το 2008, που οι εξαγωγές είναι στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 10 ετών. Οπότε δεν θα είναι και πολύ δύσκολο να βρεθούμε σε κατάσταση παρόμοια ή χειρότερη (το πιθανότερο) με αυτή των Αμερικανών. Και φυσικά η λύση δεν θα πρέπει να είναι η επιπλέον επιβάρυνση των Ελλήνων φορολογουμένων με νέους φόρους, μέτρα και τέλη.
Πάντως όπως και να ‘χει, η σημερινή κρίση σημαίνει ουσιαστικά το τέλος της περιβόητης ελεύθερης οικονομίας αλλά και την επιστροφή σε μια οικονομία μικτού τύπου, που θα κινείται με προσεκτικά βήματα και πάντα υπό την εποπτεία του κρατικού μηχανισμού. Επίσης σημαίνει την αποτυχία του ξεπουλήματος των πάντων (επικοινωνίες, ενέργεια, συγκοινωνίες, υπηρεσίες) στους ιδιώτες, που υποτίθεται πως κάνουν καλύτερα και φτηνότερα τη δουλειά.
σημείωση: αν τα ονόματα “Morgan Stanley” ή “Meryll Lynch” που ακούτε εσχάτως σας λένε κάτι, δίκιο έχετε. Είναι οι τράπεζες που ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με διάφορες αναφορές τους στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας μας, έκαναν τους Έλληνες υπουργούς οικονομικών να χάνουν το ύπνο τους! Σήμερα και τις δυο τρέχουν να τις σώσουν, για να μην κλείσουν οριστικά.