Ετικέτα: Περισκόπηση λέξη της εβδομάδας

διαλανθάνω

ρ. μετβ. (αρχ.) διέλαθα (λογ.) στη φρ. Διαλανθάνει / διέλαθε την προσοχή μου, διέφυγε την προσοχή μου: διαλανθάνει την προσοχή σας, όμως και η κοινωνική διάσταση του θέματος || η στάση του δεν διέλαθε την προσοχή μου.

Μανιπουλάρω

ρ. μετβ. (μανιπουλάρισα), επηρεάζω επιδέξια (άτομο ή ομάδα), με τρόπο που να σκέπτεται και να ενεργεί όπως επιθυμώ: μερικοί συνδικαλιστές προσπαθούν να μανιπουλάρουν τους εργαζομένους
ΣΥΝ.: χειραγωγώ – μανιπουλάρισμα (το)

ΕΤΥΜ.: < ιταλ. manipolare < λατιν. Manipulus “χούφτα”

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 1045

Αβελτηρία (η) κ. αβελτερία

η διανοητική νωθρότητα και κατ’ επέκταση η ανοησία, η αμυαλιά: η δήλωση του αξιωματούχου φανερώνει ~
ΣΥΝ.: μωρία, κουφόνοια – ΑΝΤ.: ευστροφία, εξυπνάδα. αβέλτερος, -η, -ο (αρχ.)

ΕΤΥΜ.: < αρχ. Αβελτερία < ἀβέλτερος < ἀ (στερητ.) + βέλτερος, παράλλ. τ. τού βελτίων “καλύτερος”, οπότε η λέξη θα σήμαινε αυτόν που δεν επιδέχεται βελτίωση

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 44

ευεξήγητος, -η, -ο
(1887) αυτός που εξηγείται εύκολα: ~ γεγονός / συμβάν / περιστατικό
ΑΝΤ.: δυσεξήγητος, ανεξήγητος

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 687

παρορώ
ρ. μτβ. (παροράς…) (αρχαιοπρ.)
1. αφήνω κάτι να περάσει χωρίς να δώσω ιδιαίτερη προσοχή ή προσποιούμαι πως δεν το βλέπω. ΣΥΝ.: παραβλέπω (λογ.) αντιπαρέρχομαι, (καθημ.) κάνω τα στραβά μάτια
2. αντιμετωπίζω χωρίς ενδιαφέρον, αδιάφορα
3. υποτιμώ τη σημασία του πράγματος ΣΥΝ.: περιφρονώ

ΕΤΥΜ.: < αρχ. παρορῶ (-άω) < παρ(α) + ὁρῶ

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 1348

δυσφράδεια (η) (χωρίς πληθυντικό)
ΙΑΤΡ.: δυσχέρεια στην προφορά και την άρθρωση των λέξεων

ΕΤΥΜ.: μεσν. < δυσφραδής < δυσ + -φραδής < φράζω “μιλώ, εκφράζομαι”

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 535

διαχυτικότητα (η)
[1887, χωρ. γεν. πληθ.] η έντονη εκδήλωση συναισθημάτων με χειρονομίες, λόγια, εκφράσεις προσώπου, έντονες κινήσεις γενικά: άρχισε τις ~ μπροστά σε όλους

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 500

Αντιστάθμισμα (το)

{αντισταθμίσμ-ατος | -ατα, -άτων}

1. (κυριολεκτ.) βάρος που χρησιμοποιείται για την αντιρρόπηση άλλου, για την αντικατάσταση ή την επίτευξη ισορροπίας: (στο ζύγισμα) ήθελε είκοσι κιλά ~ για να ισορροπήσει. ΣΥΝ.: αντίβαρο
2. (γενικότ.) οτιδήποτε προσφέρεται ως αναγνώριση και ανταμοιβή παροχής, υπηρεσίας ή προς αναπλήρωση απώλειας: αυτή η μέρα χαράς είναι το ~ των αγώνων μιας ζωής. ΣΥΝ.: ανταμοιβή, αποζημίωση, αντάλλαγμα

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 211

Επίπλαστος, -η, -ο
αυτός που δεν χαρακτηρίζεται από φυσικότητα, αληθοφάνεια: ~ αμόγελο / ευγένεια / ειλικρίνεια / συμπεριφορά / αρετή.
ΣΥΝ.: προσποιητός, επιτηδευμένος, τεχνητός, υποκριτικός
ΑΝΤ.: πραγματικός – επίπλαστα (επίρρ.)

ΕΤΥΜ.: μτγν. <αρχ. ἐπιπλάσσω < ἐπί + πλάσσω / -ττω “πλάθω”

Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Β’ έκδοση, Γ’ ανατύπωση (2006), σελίδα 654