Μετά από τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα της Ουκρανίας θα πρέπει να κρατήσουμε δυο – τρία πράγματα τα οποία θα διαμορφώσουν το σκηνικό στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.
Είναι σίγουρο ότι η κατάσταση στην Ευρώπη έχει αλλάξει. Ακόμη πιο σίγουρο είναι πως μπορεί πλέον να λειτουργήσει το σύστημα που την έφερε στο σήμερα και υπάρχει από το 1945 μέχρι το 1990/91 και μέχρι σήμερα.
Η Ευρώπη έχει αρχίσει να σκέφτεται πλέον σοβαρά κάτι που ανέβαλε από καιρό: την αμυντική της “αυτοτέλεια”. Δηλαδή τη δημιουργία ενός αμυντικού μηχανισμού, ίσως εντελώς ανεξάρτητου από το ΝΑΤΟ – ορισμένες χώρες κινούνται ήδη προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, προσπαθώντας να καλύψουν οποιοδήποτε πιθανό κενό, διοργανώνοντας συνέδρια και συναντήσεις για να βρεθούν λύσεις.
Η εκλογή του Τραμπ στις ΗΠΑ επιτάχυνε μια διαδικασία που θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Αν προστεθεί στο όλο σκηνικό η διαχείριση κάποιων καταστάσεων από την αμερικανική κυβέρνηση (που παντού βλέπουν μπίζνες και θέλουν να λύσουν προβλήματα με πνεύμα “εταιρικής διαχείρισης”), τότε το πράγμα “βαραίνει” ακόμη περισσότερο.
Βασικό ρόλο στις αλλαγές που έρχονται θα παίξει η Μ. Βρετανία. Είναι μεγάλος “παίχτης” και ταυτόχρονα είναι ο πιο στενός σύμμαχος των ΗΠΑ. Η θέση που θα πάρει λοιπόν η Μ. Βρετανία – αν δηλαδή ταχθεί ανοιχτά υπέρ μιας αμυντικής μηχανής αποκλειστικά ευρωπαϊκής ή αν θα προσπαθήσει να… ταρακουνήσει τις ΗΠΑ και να τις κρατήσει κοντά στην Ευρώπη – είναι παράγοντας που θα επηρεάσει τις εξελίξεις και την ταχύτητά τους.
Η Οικονομία ήταν κάτι το οποίο τις τελευταίες δεκαετίες είχε θεοποιήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι τραπεζίτες και οι κάθε είδους “οίκοι” έκαναν κουμάντο κυριολεκτικά παντού. Πλέον αυτό αρχίζει σίγα σιγά να διορθώνεται, εξαιτίας και της παρουσίας πολιτικών που έχουν καταλάβει ότι :
1) ότι ο πολιτικός έλεγχος από εκλεγμένους είναι πιο σημαντικός από τον έλεγχο που ακούσαν οι τραπεζίτες σε κάθε πτυχή της ζωής στην Ε.Ε.
2) η οικονομική ισχύς δεν διασφαλίζει τίποτε αν δεν υπάρχει ένας (μη οικονομικός) μηχανισμός διατήρησής της.
Αυτό που μένει να διευκρινιστεί – και επί αυτού θα γίνει μεγάλη μάχη – είναι ο βαθμός παρέμβασης των κρατών μελών της ΕΕ στη λήψη των αποφάσεων και η “αυτονομία κινήσεων” που θα έχει ο μηχανισμός της ΕΕ (που στο κάτω – κάτω τη στιγμή αυτή δεν είναι άμεσα εκλεγμένος αλλά προϊόν πολιτικών συμβιβασμών και έχει αποδειχθεί ότι έχει αργά αντανακλαστικά).
Σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις θα παίξει μια ακόμη παράμετρος: τα εθνικιστικά και λαϊκιστικά ρεύματα σε κάθε χώρα (και πως αυτά θα αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά ώστε να ωφεληθούν τόσο οι ίδιες οι χώρες ξεχωριστά όσο και η ΕΕ ως σύνολο χωρών).