Δεν θα πρέπει να περάσει “στα ψιλά” το μήνυμα που στέλνει στις χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ανακοίνωση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι θα προτείνει την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας για τις αμυντικές δαπάνες.
Στην ουσία η ανακοίνωση της φον ντερ Λάιεν αποτελεί ξεκάθαρη παραδοχή δυο πραγμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση:
1) το ότι οι χώρες θα πρέπει να ρίξουν περισσότερα λεφτά στα εξοπλιστικά προγράμματά τους (χωρίς να φοβούνται κάποιο ενδεχόμενο κούνημα δακτύλου απ’ τις Βρυξέλλες, που θα δείχνει δυσαρέσκεια λόγω απόκλισης από “οικονομικούς στόχους” ),
2) ότι τα μηνύματα που λαμβάνονται από τις ΗΠΑ (της δεύτερης θητείας Τράμπ) είναι σαφή και αφήνουν ανοιχτό παν ενδεχόμενο – αφήνοντας ταυτόχρονα “ακάλυπτη” την ίδια την ΕΕ.
Οι δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Άμυνας (Pete Hegseth) – και γενικότερα όλα τα μηνύματα από Αμερικανούς αξιωματούχους – σίγουρα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αλλαγή στάσης της Ε.Ε. στο θέμα των αμυντικών δαπανών σε συνδυασμό με την ιστορία του Συμφώνου Σταθερότητας.
Αν γίνει και συνδυασμός με όσα είπε αργότερα και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, James David Vance, τότε ο έντονος (και όψιμος) ο προβληματισμός στην Ε.Ε δικαιολογείται απόλυτα.
Τι θα ακολουθήσει πολιτικά στην Ευρώπη είναι άγνωστο, αφού δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί εκείνοι που μετά από τη νίκη του Τράμπ άλλαξαν τροπάριο και τώρα λένε διαφορετικά πράγματα σε σχέση με όσα έλεγαν πριν από 4-5 μήνες.
Αυτό πάντως που είναι σίγουρο είναι ότι η Ε.Ε. καταλαβαίνει με τον πιο απότομο τρόπο ότι όλα αυτά τα χρόνια κινούνταν προς λάθος κατεύθυνση και πως ως σύνολο στρατιωτικά/αμυντικά είναι “άδειο πουκάμισο”.
Η προσήλωση στην επίτευξη δημοσιονομικών στόχων δεν φέρνει από μόνη της την άνοιξη και τη σταθερότητα. Η Ε.Ε. έπρεπε να λειτουργήσει διαφορετικά και προς άλλες κατευθύνσεις – πάντα ως σύνολο, ως μια ένωση κρατών. Δεν το έκανε.
Και τώρα, αν θέλει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά πιθανούς κινδύνους, πρέπει να αντιμετωπίσει άλλου τύπου προβλήματα (αφού ακόμη κι αν “απελευθερωθούν” οι αμυντικές δαπάνες είναι πολύ δύσκολο να αποκτηθούν π.χ. φρεγάτες ή αεροπλάνα μέσα σε μικρό διάστημα, χρειάζεται και κάποιος χρόνος για να κατασκευαστούν).
Κάθε κράτος – μέλος έχει το δικό του μέγεθος αποτρεπτικής δύναμης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλα αυτά τα υφιστάμενα μεγέθη θα ενωθούν ξαφνικά αύριο το πρωί και θα δημιουργηθεί ένας ευρωστρατός. Ούτε σημαίνει αλλαγή στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και ότι κάποιοι εταίροι στην ΕΕ με ανέφελη γειτονιά θα αγαπήσουν ξαφνικά κάποιους άλλους εταίρους που έχουν διαρκή προβλήματα με γείτονές τους. Πάλι μόνος του θα είναι ο καθένας (με τις ΗΠΑ όμως πλήρως αποστασιοποιημένες αν δεν θίγονται ζωτικά συμφέροντά τους).
Σε τελική ανάλυση (και σε απλά ελληνικά): όλη αυτή η ανακατωσούρα που ξέσπασε το τελευταίο διήμερο δείχνει για μια ακόμη φορά ότι η Ε.Ε. από το 1992 και έπειτα (τουλάχιστον) είναι στην κοσμάρα της, εμφορούμενη μόνο από … “χρηματοοικονομικά και λογιστικά ιδεώδη”.
Δεν την ενδιέφερε ποτέ τίποτε περισσότερο απ’ το να βγαίνουν τα νούμερα σωστά και να μην παρεκκλίνουν τα μέλη της από οικονομικούς στόχους. Δεν την ενδιέφερε ποτέ η κοινή άμυνα, η κοινή εξωτερική πολιτική, η κοινή κοινωνική πολιτική που θα κάλυπτε όπως πρέπει τα εκατομμύρια των κατοίκων της. Όλη αυτή η ανακατωσούρα που ξέσπασε δείχνει αυτό που εδώ και πάρα πολλά χρόνια λέμε, ότι “δεν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλουμε”.