Έστω και αργά, η χώρα μας ως όφειλε ενσωμάτωσε την τρέχουσα εβδομάδα με τη ψήφιση στη βουλή του σχετικού νόμου, τη σημαντική ευρωπαϊκή οδηγία σχετικά με τους μάρτυρες ή πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος.
Οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος είναι άτομα που αναφέρουν (εντός του φορέα ή σε εξωτερική αρχή) ή αποκαλύπτουν (στο κοινό) πληροφορίες τις οποίες απέκτησαν στο πλαίσιο της απασχόλησης ή της συνεργασίας και αφορούν παράνομες-αξιόποινες πράξεις ή αθέμιτες πρακτικές, συμβάλλοντας στην πρόληψη και στον εντοπισμό απειλής ή ζημίας για το φορέα ή για το δημόσιο συμφέρον που, υπό άλλες συνθήκες, θα παρέμεναν στo σκοτάδι.
Η ενσωμάτωση της Οδηγίας από την Κυβέρνηση στην ελληνική έννομη τάξη έγινε με τρόπο ατελή, καθώς ότι δεν αξιοποιείται η δυνατότητα που δίδεται στα κράτη-μέλη να επεκτείνουν την προστασία των μαρτύρων και για τις παραβιάσεις του εθνικού δικαίου. Έτσι περιορίζεται η προστασία μόνο στα πρόσωπα που αναφέρουν ή αποκαλύπτουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου σε συγκεκριμένους τομείς καθώς και σε παραβιάσεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε καμία όμως περίπτωση η ενσωμάτωση της οδηγίας αυτής δε συνδέεται με το κίνημα “metoo” και τις καταγγελίες των θυμάτων σεξουαλικής βίας, καθώς η προστασία αφορά τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και όχι τους μάρτυρες κατηγορίας ή τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης διότι πρόκειται ξεκάθαρα για ιδιωτική διαφορά.
Να υπενθυμίσω ότι με την πρόσφατη τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (άρθρο 228 ΚΠΔ) -που επέφερε η ΝΔ -και που αφορά στην σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση στο χώρο εργασίας θα διορίζεται και θα παρίσταται, ως πραγματογνώμονας ψυχολόγος ή ψυχίατρος, ο οποίος θα προετοιμάζει την παθούσα/όντα για την εξέταση από τις ανακριτικές αρχές (π.χ. αστυνομία, ανακριτής), χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες διαγνωστικές μεθόδους και θα αποφαίνεται για την αντιληπτική ικανότητα και την ψυχική κατάστασή της/του.
Δεύτερον, η κατάθεση των παθόντων για τα προαναφερόμενα αδικήματα θα συντάσσεται εγγράφως και θα καταχωρίζεται σε ηλεκτρονικό οπτικοακουστικό μέσο με την πρόβλεψη για την ηλεκτρονική προβολή της κατάθεσης ή την ανάγνωση της γραπτής κατάθεσης στο ακροατήριο αναπληρώνοντας έτσι την φυσική παρουσία των θυμάτων/ επιζωσών στο δικαστήριο.
Τέλος, για τα θύματα των παραπάνω πράξεων επιβάλλεται η διενέργεια ειδικής κοινωνικής έρευνας για την αξιολόγηση των προσωπικών χαρακτηριστικών τους, της σχέσης τους με τον δράστη και των συνθηκών τέλεσης του εγκλήματος, του βαθμού της βλάβης που υπέστησαν καθώς και των περιστάσεων του εγκλήματος.
Με λίγα λόγια με τις διατάξεις αυτές αποδυναμώνεται και περιχαρακώνεται με άχρηστα προστατευτικά διαδικαστικά πλέγματα η προφορική κατάθεση των θυμάτων στο ακροατήριο χωρίς μάλιστα αυτό να προκύπτει μετά από δική τους αίτηση, με αποτέλεσμα τα θύματα να καθίστανται πρόσωπα «ωσεί παρόντα» στην ποινική δίκη επ’ ωφελεία του παρόντος κατηγορουμένου.
Οι διατάξεις αυτές, αμφισβητούν την ικανότητα των δικαστικών λειτουργών να εκτιμήσουν και να αξιολογήσουν τις καταθέσεις των θυμάτων/επιζωσών, παρεμβαίνοντας έτσι στο έργο της δικαιοσύνης. Συνολικά δηλαδή οι νομοθετικές παρεμβάσεις της Κυβέρνησης κάθε άλλο παρά βοηθητικές είναι για τα θύματα της έμφυλης βίας.
Εν κατακλείδι, καλό είναι να μην ακούγονται ανακρίβειες και μεγαλοστομίες από επίσημα χείλη, όπως πρόσφατα συνέβη από τον κατά τα άλλα συμπαθή, συνάδελφο δικηγόρο και βουλευτή του νομού μας, Αναστάσιο Μπαρτζώκα ο οποίος ατυχώς ταύτισε την ψήφιση του νόμου για τους προστατευόμενους μάρτυρες με μια υποτιθέμενη ενδυνάμωση του κινήματος κατά της έμφυλης βίας.
Η Φανή Γιωτάκη είναι δικηγόρος, μέλος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ