Της Έλενας Δανάλη,
υπεύθυνης εκστρατείας για τη γεωργία, ελληνικό γραφείο Greenpeace
Με χαρά ανταποκριθήκαμε στην πρόσκληση του καθηγητή Κώστα Καραντινινή να συμμετέχουμε στη φετινή 9η ημερίδα του σωματείου «Ομφαλός» για την αειφόρο αγροτική ανάπτυξη και γεωργία που διοργανώνει κάθε χρόνο το σωματείο στα Τρίκαλα Ημαθίας.
Η ημερίδα είχε τίτλο «Πολλές κρίσεις, ένα στρατηγικό σχέδιο, και μετά τι;». Επίκαιρο και εύστοχο ερώτημα που σίγουρα απασχολεί τους παραγωγούς, όπως απασχολεί και τους καταναλωτές τροφής καθώς όλοι ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με πανάκριβες τιμές, παραλογισμούς και αδικίες και όλοι αναζητάμε λύσεις στις αλλεπάλληλες κρίσεις που βιώνουμε.
Η απάντηση της Greenpeace στο ερώτημα είναι ξεκάθαρη : λύση στην κρίση υπάρχει και βρίσκεται στην ελληνική γη και τη μεσογειακή διατροφή που είναι εγχώρια, εποχής, βασισμένη σε όσπρια, φρούτα και λαχανικά. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική τόλμη για στροφή της ελληνικής γεωργικής παραγωγής και κατανάλωσης σε βιώσιμο και δίκαιο μοντέλο που βασίζεται στην επανατοπικοποίηση και τη διαφοροποίηση.
Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αποκτήσει η ελληνική γεωργία ανθεκτικότητα στα εξωτερικά πλήγματα και να ανταποκριθεί στους τρεις βασικούς στόχους της: να παρέχει επαρκή, θρεπτική, υγιεινή τροφή προσιτής τιμής σε κάθε πολίτη, να διασφαλίζει δίκαιο σταθερό εισόδημα στους παραγωγούς και να εξασφαλίζει διατροφική κυριαρχία στη χώρα.
Στην ομιλία μας τονίσαμε πως τα πολύ υψηλά κόστη παραγωγής και οι εξωφρενικές αυξήσεις στις τιμές τροφίμων εξαιτίας (ή, μάλλον, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία) είναι ζητήματα που αντιμετωπίζονται μόνο με τολμηρές πολιτικές αποφάσεις που έως σήμερα δεν έχουν ανακοινωθεί και που απουσιάζουν αισθητά από όλες τις συζητήσεις στην Ελλάδα.
Αναφερθήκαμε σε συγκεκριμένα παραδείγματα παραλογισμού που πρέπει επειγόντως να ανατραπούν, όπως για παράδειγμα ότι ζούμε στη χώρα του ελαιόλαδου, του καλύτερου φυτικού ελαίου στον κόσμο, και δεν θα έπρεπε να αναταράζεται η ελληνική αγορά από τις επιπτώσεις του πολέμου στη διακίνηση φυτικών ελαίων που εισάγονται από Ρωσία και Ουκρανία!
Επισημάναμε ότι εφόσον, ως συνέπεια της αναστάτωσης στη διεθνή αγορά λιπασμάτων, υπάρχουν εξωφρενικές αυξήσεις στα κόστη των παραγωγών και στις τιμές των τροφίμων, πρέπει να ανακοινωθούν επείγοντα μέτρα απεξάρτησης της ελληνικής γεωργίας από λιπάσματα και ορυκτά καύσιμα, πόσω μάλλον εν τω μέσω κλιματικής κρίσης που πλήττει ήδη και τη χώρα μας! Τρόποι σταδιακής αντικατάστασης των λιπασμάτων προφανώς υπάρχουν, και τώρα είναι η καταλληλότερη στιγμή να ενημερωθούν σχετικά οι παραγωγοί και να στηριχθούν έμπρακτα για να τους εφαρμόσουν.
Άλλο μεγάλο ζήτημα: οι ζωοτροφές. Έχουμε πρωτεϊνούχα κτηνοτροφικά φυτά, όπως λούπινο, κουκί, ρεβίθι, αλλά αντί να προωθείται κατεπειγόντως η χρήση τους στις ζωοτροφές, σπαταλάμε χρήματα σε εισαγόμενη (και συχνά μεταλλαγμένη) σόγια που έρχεται από τη Βραζιλία! Στο ίδιο σκεπτικό: έχουμε εγχώρια παραγωγή λεμονιών, όμως συχνότερα βρίσκουμε λεμόνια Αργεντινής στα ψώνια μας παρά ελληνικά – κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια του διμήνου που δεν υπάρχει ελληνική παραγωγή, αλλά όλο τον χρόνο!
Όσον αφορά το τι τρώμε και γιατί, η Greenpeace επιμένει ότι στην Ελλάδα διαθέτουμε όλα τα συστατικά για την καλύτερη δίαιτα στον πλανήτη, τη Μεσογειακή Διατροφή, αλλά κανένα μέτρο έμπρακτης προώθησής της ώστε να μετατοπιστεί η κατανάλωση προς περισσότερα όσπρια, φρούτα, λαχανικά τόπου και εποχής. Εδώ ζούμε στη χώρα της φασολάδας, αλλά εισάγουμε φασόλια!
Τέλος, έγινε αναφορά στις 4 προτάσεις – άξονες προτεραιότητας για αναδιαμόρφωση του ελληνικού αγροδιατροφικού μοντέλου που έχει ήδη αποσταλεί η Greenpeace στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατεξοχήν υπεύθυνο για τη χάραξη αγροδιατροφικής πολιτικής, και στα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Οι 4 προτάσεις εστιάζουν σε όσα αναφέρθηκαν στην Ημερίδα: ενίσχυση εγχώριας παραγωγής, προώθηση μεσογειακής διατροφής, απεξάρτηση από λιπάσματα και συμμετοχή στην ενδυνάμωση ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών για δραστική μείωση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.
Η 9η Ημερίδα του «Ομφαλού» για την αειφόρο αγροτική ανάπτυξη και γεωργία ήταν πολύ πετυχημένη όχι μόνο επειδή συγκέντρωσε μερικούς από τους σημαντικότερους φορείς και εκπροσώπους του αγροτικού κόσμου να παρουσιάσουν το έργο τους και να συνομιλήσουν με τους παραγωγούς της περιοχής, αλλά κυρίως επειδή αναγνώρισε την άρρηκτη σύνδεση γεωργίας και περιβάλλοντος που βρίσκονται σε σχέση αλληλεξάρτησης.
Πλέον γνωρίζουμε καλά πως ο τρόπος με τον οποίο παράγουμε επηρεάζεται από την κλιματική κρίση και την κατάρρευση της βιοποικιλότητας αλλά ταυτόχρονα επηρεάζει την αναχαίτιση ή επιδείνωση αυτών των προβλημάτων.
Το γεγονός ότι στα Τρίκαλα Ημαθίας ξεκίνησε η πρώτη συζήτηση για την επείγουσα ανάγκη να ενισχυθεί στην περιοχή η στροφή της αγροτικής παραγωγής και ανάπτυξης σε μοντέλο που ωφελεί παραγωγούς, πολίτες αλλά και περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον της γεωργίας, της τροφής και της ζωής μας, ιδιαίτερα σε περιόδους πολλαπλών και αλληλένδετων κρίσεων. Σίγουρα θα υπάρξει και συνέχεια!