Για μια ακόμη φορά ο υπουργός των Εξωτερικών Νίκος Δένδιας δεν έκρυψε τις ανησυχίες του σχετικά με την Τουρκία και είπε χωρίς περιστροφές (σε αντίθεση με πολλούς άλλους πολιτικούς που έχουν πάρει διαζύγιο απ’ την πραγματικότητα) αυτό που συμβαίνει στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο: για την ένταση φταίει αποκλειστικά και μόνο η Τουρκία.
Σε ερώτηση που του έγινε στο 25ο Συνέδριο του Economist ήταν σαφής σχετικά με το ποιος… “ξεχνάει” το Διεθνές Δίκαιο ή στην καλύτερη το ερμηνεύει a la cart: “Δυστυχώς υπάρχει μια εξαίρεση μιας χώρας. Της Τουρκίας. (…) λυπούμαι που λέω ότι δεν έχω δει απτές αποδείξεις της αλλαγής τόσο της συμπεριφοράς της Τουρκίας αλλά και των πεποιθήσεών της”.
Οι ερωτήσεις που έγιναν στον Δένδια και οι απαντήσεις στη συνέχεια:
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ (Daniel Franklin):
Θα ήθελα να σας ζητήσω λίγο να εξειδικεύσετε, πριν προχωρήσουμε με τα άλλα μέλη του πάνελ το εξής. Σε ότι αφορά την τρέχουσα κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο, πριν από ένα χρόνο οι εντάσεις ήταν σε πολύ υψηλό επίπεδο.
Θυμάμαι στο συνέδριο ότι υπήρχε μια αυξανόμενη ανησυχία και φτάσαμε σε ένα σημείο σύγκρουσης στη θάλασσα. Τώρα μπαίνουμε σε μια περίοδο που οι εντάσεις έχουν πέσει, ένας διάλογος σε κάποιο βαθμό έχει αποκατασταθεί.
Πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή και πως βλέπετε την περαιτέρω εξέλιξη;
Υπουργός Εξωτερικών Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ:
Ευχαριστώ για την ερώτηση. Κατά πρώτον μοιράζομαι το συμπέρασμά σας ότι οι εντάσεις φέτος δεν είναι στο ίδιο επίπεδο που ήταν πέρυσι.
Τούτου λεχθέντος και σε συνέχεια όσων είπα αρχικά, οφείλω να πω ότι ένας πολύ μεγάλος αριθμός χωρών της περιοχής, της ανατολικής Μεσογείου μοιράζονται τις αρχές μας και την κατανόησή μας ότι πρέπει να ακολουθήσουμε το διεθνές δίκαιο και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας.
Δυστυχώς υπάρχει μια εξαίρεση μιας χώρας. Της Τουρκίας. Η οποία για τους δικούς της λόγους δεν συμμερίζεται αυτές τις αρχές. Αν και αντιμετωπίζουμε μικρότερες εντάσεις, λυπούμαι που λέω ότι δεν έχω δει απτές αποδείξεις της αλλαγής τόσο της συμπεριφοράς της Τουρκίας αλλά και των πεποιθήσεών της.
Δηλαδή απόδειξη ότι η Τουρκία συμμορφώνεται με το διεθνές δίκαιο και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και συμμορφώνεται με τους κανόνες. Υπάρχει μία ημερομηνία σταθμός ενώπιον μας για να δούμε το επίπεδο των εντάσεων. Και αυτός είναι η 20η Ιουλίου.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν θα συμμετάσχει σε εκδηλώσεις για την επέτειο της εισβολής στην Κύπρο και την κατοχή του βορείου τμήματος της Δημοκρατίας της Κύπρου. Αυτό που θα συμβεί; Θα το δούμε.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ:
Μιλώντας για πέραν της ανατολικής Μεσογείου, μιλήσατε για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας, υπάρχει μία περιοχή στον πλανήτη όπου αυτό το θέμα προκύπτει μετ’ επιτάσεως, στην Ασία αναφορικά με τα στενά της Ταϊβάν.
Διάφοροι από τους συμμάχους της Ελλάδος είναι δραστήριοι εκεί προσπαθώντας να προασπίσουν τα συμφέροντά τους, είναι κάτι που η Ελλάδα, όπως προείπατε, με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο σε όλο τον κόσμο είναι κάτι για το οποίο ενδιαφέρεται η Ελλάδα και εμπλέκεται ενδεχόμενα με κάποιο τρόπο δια αντιπροσώπου; Πώς βλέπετε αυτές τις δραστηριότητες εκεί.
Υπουργός Εξωτερικών Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ:
Να είμαστε ειλικρινείς. Γνωρίζουμε το μέγεθός μας. Είμαστε μία χώρα 11 εκατομμυρίων κατοίκων, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά μικρομεσαίου μεγέθους χώρα.
Λαμβάνοντας αυτό υπόψη μας, για προφανείς λόγους μας ενδιαφέρει η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και έχουμε συζητήσει με τους φίλους μας σε όλο τον κόσμο για αυτό το θέμα.
Πριν από μία βδομάδα ο Δρ. Jaishankar, ο Ινδός Υπουργός Εξωτερικών ήταν εδώ στην Ελλάδα για δύο μέρες και μπορέσαμε να συζητήσουμε εις βάθος.
Και προσβλέπω να επισκεφτώ την Αυστραλία, την Ινδονησία, την Ιαπωνία και να συζητήσουμε και πάλι εις βάθος αναφορικά με την ελευθερία της ναυσιπλοΐας.
Για την Ελλάδα αυτό δεν γίνεται a la carte. Ακολουθούμε μία εξωτερική πολιτική που βασίζεται σε αρχές και οι αρχές βασίζονται στο διεθνές δίκαιο. H UNCLOS είναι το διεθνές δίκαιο.
Κατανοούμε πολύ καλά, μαζί με όλες τις άλλες χώρες, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, ότι έχουμε υπογράψει την UNCLOS και τις αρχές της. Και οφείλω να πω ότι ήμουν εξαιρετικά χαρούμενος όταν πριν από περίπου τρεις εβδομάδες ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken ενθάρρυνε ανοιχτά όλες τις χώρες να συνυπογράψουν την UNCLOS, και τη δική του χώρα διότι όπως γνωρίζετε οι ΗΠΑ αν και αποδέχονται τις αρχές της UNCLOS δεν έχουν συνυπογράψει την UNCLOS.
Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συνυπογράψει την UNCLOS όχι μόνο σε επίπεδο κρατών μελών αλλά ως Ευρωπαϊκή Ένωση, άρα είναι κομμάτι του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Αυτή είναι η αρχή. Αρχές λοιπόν και όχι εξωτερική πολιτική a la carte. Και οι αρχές έχουν να κάνουν με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας άρα την UNCLOS.
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
************
Υπουργός Εξωτερικών Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ:
Οφείλω να πω ότι βρισκόμαστε σε ένα ευχάριστο σημείο στην ιστορία, που αυτό που είπαμε δεν είναι απλά ένα όνειρο. Είναι απολύτως εφικτό και αν στοιχημάτιζα, το στοίχημα που θα έβαζα θα ήταν ότι θα συμβεί, όχι ότι δεν θα συμβεί.
Και οφείλω να πω ότι τα σημάδια υπάρχουν ήδη. Οι οιωνοί υφίστανται. Αυτό το επίπεδο κατανόησης και το πεδίο συνεργασίας μεταξύ των χωρών και είμαι πολύ χαρούμενος που ο Ντέιβιντ με σαφήνεια υπογράμμισε ότι το ανθρώπινο μυαλό είναι το μέλλον και όχι απαραίτητα οι υδρογονάνθρακες.
Οι υδρογονάνθρακες σίγουρα είναι πολύ σημαντικοί, μαζί με το λιγνίτη εξασφαλίζουν μεγάλο κομμάτι της ενέργειας που καταναλώνουμε, αλλά ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο, ότι αυτό δεν είναι το απώτερο μέλλον.
Επιτρέψτε μου να πω κάτι που διάβασα, ότι η ανθρωπότητα δεν πέρασε από τη λίθινη εποχή μέχρι σήμερα, δεν έφυγε από τη λίθινη εποχή επειδή τελείωσαν οι λίθοι. Όχι, απλά είχε φτάσει η εποχή να πάει στην επόμενη εποχή.
Η ενέργεια λοιπόν θα παράγεται με έναν περιβαλλοντικό τρόπο. Αυτή η νέα προσέγγιση λοιπόν και το γεγονός ότι αυτή η περιοχή είναι προνομιούχα.
Έχουμε ήλιο, έχουμε αέρα και έχουμε τεράστιες περιοχές όπου μπορούμε να έχουμε φωτοβολταϊκά πάνελ για να δημιουργήσουμε ενέργεια.
Ενέργεια η οποία θα είναι φθηνή, η οποία θα προάγει την οικονομία μας, όχι μόνο την ελληνική οικονομία αλλά την οικονομία όλων των Βαλκανίων και την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Νομίζω ότι μπορούμε να προσβλέπουμε σε ένα τελείως διαφορετικό μέλλον υπό την προϋπόθεση ότι οι κοινωνίες μας θα φτάσουν σε ένα κοινό σημείο κατανόησης. Με την προϋπόθεση ότι καταλαβαίνουμε ξεκάθαρα ότι η προσέγγιση του 19ου αιώνα, η πολιτική των κανονιοφόρων, όπως και οι σφαίρες επιρροές του 19ο αιώνα δεν έχουν καμία σχέση με τον 21ο.
Και θέλω να το πω ξεκάθαρα με τρόπο που θα ακουστεί παντού. Δεν βλέπουμε την Τουρκία ως κάτι που δεν μπορεί να ανήκει σε αυτή την αρχιτεκτονική. Θέλουμε να ανήκει σε αυτή την αρχιτεκτονική, να συμμεριστεί αυτή την προσέγγιση. Αλλά πρέπει να μας το πούνε, πρέπει να αποφασίσουνε.
Και είμαι σίγουρος και χαίρομαι που το λέω ότι υπάρχουν στοιχεία στην τουρκική κοινωνία που προσβλέπουν σε μία τέτοια προσέγγιση και πρέπει να ενθαρρύνουμε αυτά τα στοιχεία. Στοιχεία που πιστεύουν στις δυτικές αξίες, στη δημοκρατία, στην πρόοδο προς τον 21ο αιώνα αντί της πολιτικής των κανονιοφόρων του 19ου αιώνα.
Δεν ξέρω αν θα είμαστε εδώ. Πιθανότατα δεν θα είμαστε εδώ. Αλλά πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα σε μία στρογγυλή τράπεζα του Εconomist η νέα πραγματικότητα που παρουσίασε ο Ντέιβιντ θα είναι η πραγματικότητα που θα αναλύεται. Πραγματικά βλέπω να σφύζουμε από αισιοδοξία σε αυτά τα πάνελ.
***************
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:
Ήθελα να κάνω ερώτηση στον κύριο Υπουργό. Επειδή μιλάμε για ασφάλεια στην περιοχή αυτή αλλά καμιά φορά χρειάζονται και λίγο πιο σκληροί μέθοδοι όπως ας πούμε κυρώσεις προς την Τουρκία.
Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι σήμερα δεν έχει επιβάλει πραγματικά αυστηρές κυρώσεις και επιπλέον θα την χρηματοδοτήσει με 5 δις, πιστεύετε ότι θα συμβάλει ώστε να συμμορφωθεί η Τουρκία;
Ευχαριστώ.
Υπουργός Εξωτερικών Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ:
Σας ευχαριστώ για την ερώτηση. Θέλω να είμαι σαφής, η Ελλάδα πίστευε και πιστεύει ως προς την Τουρκία σε μια διπλή προσέγγιση, σε μια προσέγγιση καταρχήν που παρέχει κίνητρα στην Τουρκία, να κινηθεί προς την κατεύθυνση την επιθυμητή, την κατεύθυνση που θα θέλαμε και που περιέγραψα προηγουμένως.
Τις δημοκρατικές αξίες, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και από την άλλη μια σαφή υπόμνηση ότι αν αυτό δεν συμβεί από εκεί και πέρα η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να λάβει μέτρα.
Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ή για να είμαι ακριβέστερος, μερικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με κανέναν τρόπο η πλειοψηφία των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν διστακτικά στο να ακολουθήσουν με γενναιότητα και με σαφήνεια αυτή την κατεύθυνση.
Όμως οφείλω να πω ότι φτάσαμε σε ένα επίπεδο κατανόησης και νομίζω ότι έγινε σαφές και στην τουρκική πλευρά ότι αν συνεχίσει την λογική και τις ενέργειες του περασμένου χρόνου, είτε του Μαρτίου-Φεβρουαρίου στο μεταναστευτικό είτε του Αυγούστου και των άλλων μηνών στην ανατολική Μεσόγειο, από εκεί και πέρα οι κυρώσεις είναι το μόνο μέτρο που η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει στη διάθεσή της και να το επιβάλει.
Και θα ήθελα να πω επίσης ότι έχω ασκήσει κριτική σε συγκεκριμένες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αλλά η Κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει μια έντονα φιλοευρωπαϊκή αντίληψη. Και η έντονα αυτή φιλοευρωπαϊκή αντίληψη, περιλαμβάνει την κατανόηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα τεράστιο ιστορικό εγχείρημα το οποίο είναι ακόμη σε πρώιμα βήματα.
Θέλουμε καιρό για να ολοκληρώσουμε αυτό το τεράστιο εγχείρημα το οποίο περιεγράφη προηγουμένως.
Άρα λοιπόν εδώ είναι κάτι στο οποίο ελπίζουμε. Ελπίζουμε η Τουρκία να κάνει την ορθή επιλογή. Και όπως είπε και ο Αβέρωφ προηγουμένως, υπάρχει και μια τεράστια θέληση από την πλευρά της ελληνοκυπριακής κοινότητας απλώνοντας ένα χέρι φιλίας προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα ώστε να δημιουργήσουμε μια ενωμένη Κύπρο που θα έχει παράλληλα τεράστιες ευεργετικές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή μας.
Ως προς δε τα κονδύλια του μεταναστευτικού θέλω και εδώ να είμαι σαφής. Η Ελλάδα ακόμα και τη χειρότερη στιγμή των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν εμπόδισε την ενίσχυση με κονδύλια, όχι της Τουρκίας ως κράτος, αλλά των δυστυχισμένων ανθρώπων που χρειαζόντουσαν την προστασία μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Η Ελλάδα είναι μία χώρα που λειτουργεί όχι επί τη βάσει του ευκαιριακού της συμφέροντος ή της λογικής της πίεσης, αλλά επί τη βάσει των αρχών της. Η προστασία της δυστυχίας και των ανθρώπων που έχουν ανάγκη βοήθειας είναι μέσα στο DNA της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είμαστε εμείς αυτοί που θα εμποδίσουμε, είμαστε αυτοί που θα ενθαρρύνουμε αυτή την προσέγγιση και την βοήθεια.
************
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ:
Μπορείτε να κάνετε κάποια σχόλια, τι περιμένετε από την κυβέρνηση Μπάιντεν στην περιοχή; Θα δείτε μια συνέχεια της πολιτικής Τραμπ η μια αλλαγή της πολιτικής;
Ο κύριος Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος πρώτος.
Υπουργός Εξωτερικών Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ:
Νομίζω ότι είναι ξεκάθαρο. Θέλουμε περισσότερη αμερικανική παρουσία στην περιοχή.
Τούτου λεχθέντος θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι ο Υπουργός Εξωτερικών της προηγουμένης κυβέρνησης Mike Pompeo ήταν πολύ προσεκτικός όταν αναφερόταν σε αυτήν την περιοχή. Συναντηθήκαμε πολλές φορές.
Ήθελε και αυτός περισσότερη παρουσία της Αμερικής στα Βαλκάνια, στην Ανατολική Μεσόγειο παρά λιγότερη. Και θα ήθελα να πω ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στα Βαλκάνια.
Ίσως δεν βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, όπως και το Παλαιστινιακό. Στα Βαλκάνια θα ήθελα να πω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και η παρούσα κυβέρνηση των ΗΠΑ δουλεύουν μαζί όπως και στο Παλαιστινιακό, που η πρωτοβουλία της Αμερικής είναι χρήσιμη. Δεν έχουμε περιθώριο για εκδήλωση καινούριων προβλημάτων στην περιοχή και μετά να κάνουμε κάτι.
Η Αμερική έχει τον πρώτο λόγο στη Μέση Ανατολή και χρειαζόμαστε την παρουσία της στην ευρύτερη περιοχή γενικότερα. Είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που μπορεί να εξηγήσει στην Τουρκία ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου είναι ο μονόδρομος και ότι θα δημιουργήσει όφελος για όλους και επιτρέψτε μου να πω για όλη την περιοχή ότι οι ΗΠΑ παίζουν περισσότερο ρόλο απ’ ότι μια υπερδύναμη.
Είναι και χώρα και ιδεώδες. Οπότε η παρουσία είναι χρήσιμη και τη χρειαζόμαστε σε ολόκληρη την περιοχή συμπεριλαμβανομένου και του Κόλπου φυσικά. Σας ευχαριστώ.”