Όσοι παρακολουθήσατε τις εικόνες στην τηλεόραση ή έτυχε να βγείτε στην αγορά το σαββατοκύριακο που πέρασε καταλάβατε αυτό το οποίο είπαμε σε κάποιο από τα podcasts της Περισκόπησης πριν από λίγο καιρό, ότι με αστυνομικά μέτρα δεν μπορούμε να καταπολεμήσουμε τον κορωνοϊό.
Η κίνηση στις μεγάλες και στις μικρές πόλεις της χώρας απ’ την ώρα που άνοιξε το λιανεμπόριο ήταν αναπόφευκτα μεγάλη – όσο αναπόφευκτο ήταν το άνοιγμα του λιανεμπορίου, για λόγους που έχουν να κάνουν με την Οικονομία. Ο κόσμος με κάθε ευκαιρία θα βγει έξω, ας μη γελιόμαστε. Το έχουμε ανάγκη όλοι.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αποφευχθούν ο συνωστισμός και η διασπορά του κορωνοϊού: απ’ τους συνεχείς ελέγχους και τα πρόστιμα μέχρι την απαγόρευση της κυκλοφορίας όλο το 24ωρο (αυτό το τελευταίο λειτουργεί για κάποια σκουριασμένα και επικίνδυνα μυαλά με τρόπο σχεδόν ηδονικό).
Όμως τι πραγματικά μπορεί να γίνει;
Τι μπορεί να γίνει για να υπάρξει διαρκές και πραγματικό αποτέλεσμα κανείς δεν το ξέρει. Όλοι κάνουν / κάνουμε υποθέσεις, προβλέψεις, εικασίες. Και κανείς μας δεν έχει το αλάθητο.
Η κίνηση όμως και ο συνωστισμός, σε συνδυασμό με το ποσοστό των προστίμων που δεν έχουν πληρωθεί (δημοσιεύματα κάνουν λόγο για το 57%) δείχνει ένα πράγμα: πως δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα τα περιοριστικά μέτρα, πως η κοινωνία αμφισβητεί (παρά τα όσα βλέπει να γίνονται στα νοσοκομεία και στα νεκροταφεία) και πως πρέπει να αναζητηθούν νέοι τρόποι προσέγγισης του θέματος.
Δυστυχώς “επενδύσαμε” μόνο σε αστυνομικής φύσης μέτρα και όχι σε κινήσεις που πραγματικά θα έφερναν τον κόσμο πιο κοντά στο πρόβλημα και που θα τον έκαναν να καταλάβει ότι ο κορωνοϊός δεν αστειεύεται.
Όλα αυτά, μαζί με μια σειρά από αστοχίες και απερίσκεπτες κινήσεις οδήγησαν ένα χρόνο τώρα στη σημερινή κατάσταση. Παρά τους περισσότερους από 5.600 θανάτους που αποδίδονται σε επιπλοκές του κορωνοϊού (5.646 σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΟΔΥ της 24ης Ιανουαρίου 2021), παρά τα προβλήματα στη διάθεση των εμβολίων, παρά τους δεκάδες συμπολίτες μας που μπήκαν ή ακόμη βρίσκονται στις εντατικές και στις μονάδες COVID των νοσοκομείων, μεγάλη μερίδα της κοινωνίας είτε ακόμη αμφισβητεί ευθέως τη σοβαρότητα της κατάστασης είτε κάνει πως δεν τη βλέπει και βγαίνει στην αγορά με τον ίδιο τρόπο που έβγαινε στην προ-κορωνοϊού εποχή φορώντας απλά μια μάσκα (ίσα ίσα για να μην “πέσει” πρόστιμο).
Όσο παράξενο κι αν ακούγεται – μετά από τόσους μήνες σε lockdown που μοιάζει με ακορντεόν και μετά από τόσα περιοριστικά μέτρα που εντείνονται ή χαλαρώνουν, το σαββατοκύριακο που πέρασε δείχνει την κατάσταση στην πραγματική της διάσταση.
Είναι πρακτικά αδύνατο η αγορά και η Οικονομία να μείνουν σε lockdown για πολύ ακόμη. Δεν πρόκειται να αντέξουν για πολύ. Ούτε πρόκειται να αντέξουν για πολύ όλοι αυτοί που έχασαν τις δουλειές τους ή που λαμβάνουν τα 540 ευρώ (αν είναι τόσα τελικά…).
Είναι πρακτικά αδύνατο η κοινωνία να αντέξει κλεισμένη μέσα για πολύ ακόμη.
Ούτε είναι δυνατόν να υπάρχει ένας αστυνομικός πίσω από κάθε πολίτη για να κόβει πρόστιμα – σε μια Δημοκρατία η δουλειά της Αστυνομίας είναι άλλη: είναι να κυνηγάει τους ληστές, τους βιαστές, τους εμπόρους λευκής σαρκός τους κλέφτες, τους εμπόρους ναρκωτικών κλπ κλπ κλπ. Οποιαδήποτε άλλη “δουλειά” τη βάζουν να κάνει (ακόμη και να επιδίδει έγγραφα) την αδικεί και μειώνει την αποδοτικότητά της στην αντιμετώπιση του εγκλήματος.
Έστω και έναν χρόνο μετά την εμφάνιση του κορωνοϊού δεν είναι αργά λοιπόν για να αλλάξουμε πλεύση, αφού βλέπουμε ότι η έως τώρα πορεία δεν αποδίδει τα αναμενόμενα. Το να γίνονται κινήσεις (στην Ελλάδα και σε παγκόσμιο επίπεδο) που λειτουργούν ως βαλβίδα εκτόνωσης των κοινωνιών που είναι σε lockdown (ανοιγοκλείσιμο της αγοράς, ανοιγοκλείσιμο των σχολείων, ανοιγοκλείσιμο χώρων λατρείας, παροχή βοηθημάτων ή επιστρεπτέων προκαταβολών) δεν βοηθάει στο βαθμό που όλοι αναμέναμε.
Δηλαδή, μέχρι οι επιστήμονες να διασφαλίσουν στο 100% της επιστροφή όλων μας στην καθημερινότητά που είχαμε πριν από τον Γενάρη του 2020 τι θα κάνουμε;; Θα ανοιγοκλείνουμε τα πάντα;; Και με ποιο οικονομικό ή κοινωνικό κόστος;;
Όλο αυτό κάποια στιγμή θα “σκάσει”.
Δυστυχώς αυτόν το διάολο θα τον έχουμε στα πόδια μας για καιρό. Αυτό δείχνουν τα δημοσιοποιημένα στοιχεία που έχουν να κάνουν τόσο με τις δυνατότητες αντιμετώπισής του όσο και με τις μεταλλάξεις του ίδιου του ιού που συνεχώς εμφανίζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου.
Η Ιστορία μας λέει ότι σε καταστάσεις όπως αυτή η λύση δεν βρίσκεται αποκλειστικά και μόνο με περιορισμούς ή με άλλα ημίμετρα που απλά μας κάνουν να κερδίζουμε χρόνο. Το στάδιο της προσπάθειας να κερδηθεί λίγος ακόμη χρόνος, έχει περάσει την άνοιξη, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2020. Πλέον η … κατσαρόλα κοχλάζει επικίνδυνα (όσες βαλβίδες κι αν καταφέρουμε να ανοίξουμε).
Στον Μάρτιο του 2024 τοποθετούν την επιστροφή μας στην καθημερινότητά μας κάποια δημοσιεύματα σήμερα. Θα αντέξουμε μέχρι τότε με τέτοιους ρυθμούς;;
Η λύση (όπως υποθέτουμε οι περισσότεροι εξ’ ημών) βρίσκεται στη γνώση, στην έκθεση της πραγματικής κατάστασης στους πολίτες ώστε να τηρούν τα μέτρα όχι υπό το φόβο των προστίμων αλλά επειδή θα έχουν καταλάβει τη σοβαρότητα της κατάστασης, και φυσικά στην ενίσχυση με κάθε τρόπο του υγειονομικού τομέα και της επιστήμης. Δε βρίσκεται πουθενά αλλού.