Σε «ήρεμη κατάσταση», «σχεδόν ίδια, όπως πριν από την περσινή έξαρση», αλλά υπό διαρκή παρακολούθηση βρίσκεται το ηφαίστειο της Σαντορίνης, σύμφωνα με τους επιστήμονες που παρακολουθούν στενά τη δραστηριότητά του.
«Το 2011 το ηφαίστειο εμφάνισε κάποια σημάδια ύποπτα και επί ένα χρόνο είχε σκαμπανεβάσματα, με πολλούς σεισμούς, παραμόρφωση του εδάφους και μικρές διαφοροποιήσεις σε θερμοκρασία και χημική σύσταση αερίων. Όμως εδώ και τέσσερις με πέντε μήνες το ηφαίστειο βρίσκεται σε εντελώς ήρεμη κατάσταση, σχεδόν όπως πριν την έξαρσή του», τονίζει κατηγορηματικά στο ΑΜΠΕ ο Μιχάλης Φυτίκας, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ).
Ο ίδιος προσθέτει ότι το γεγονός της ηρεμίας δεν σημαίνει και εφησυχασμό των επιστημόνων. «Αυτή τη στιγμή το ηφαίστειο δείχνει να επανέρχεται στην πρότερη κατάσταση ύπνου, που δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει, γι’ αυτό και πρέπει να παρακολουθείται».
Ταυτόσημη είναι η άποψη και του προέδρου του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), καθηγητή του ΑΠΘ, Κοσμά Στυλιανίδη. «Το ηφαίστειο σιγά σιγά ηρεμεί, δεν υπάρχουν εκδηλώσεις και κοντεύει να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση», λέει.
Ο κ. Στυλιανίδης δηλώνει, εξάλλου, κατηγορηματικά, ότι οι επιστήμονες δεν σταματούν την παρακολούθηση του ηφαιστείου.
«Οφείλουμε να το παρακολουθούμε, γιατί πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο…
…έξαρσης. Δεν εφησυχάζουμε, αλλά επαναλαμβάνω, ότι από την παρακολούθηση προκύπτει ότι οι πιθανότητες άμεσης έξαρσης του ηφαιστείου είναι εξαιρετικά μειωμένες», συμπληρώνει.
«Παρακολουθούμε την παραμικρή “ανάσα” του ηφαιστείου. Από τον Φεβρουάριο και μετά η σχετική σεισμική δραστηριότητα είναι σχεδόν ανύπαρκτη», λέει με τη σειρά του και ο καθηγητής Σεισμολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κωνσταντίνος Μακρόπουλος.
Για την παρακολούθηση του ηφαιστείου συνεργάζονται επιστημονικές ομάδες από όλο τον κόσμο. «Οι μεγαλύτεροι ηφαιστειολόγοι της Ευρώπης συνεργάστηκαν σε διεθνές συνέδριο την άνοιξη στη Σαντορίνη. Χρειάζεται συστηματική παρακολούθηση γιατί τα ηφαίστεια είναι λίγο-πολύ προβλέψιμα», υπογραμμίζει ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, Κώστας Αλμπανάκης.
Στις αρχές του 2011 το ηφαίστειο της Σαντορίνης εμφάνισε μια δραστηριότητα που απέκλινε από την ηρεμία και ανησύχησε τους επιστήμονες. Η δραστηριότητα αυτή εκφράστηκε κυρίως με σεισμούς, συσσώρευση μάγματος, μεταβολή του εδάφους σε ύψος και έκταση και αυξημένη ροή αερίων.
Η δραστηριότητά του συσπείρωσε Έλληνες και ξένους γεωλόγους, σεισμολόγους, ηφαιστειολόγους και άλλους ειδικούς, οι οποίοι εντόπισαν την ανάγκη διαρκούς παρακολούθησης του ηφαιστείου.
Το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προχώρησε τον περασμένο Φεβρουάριο στη συγκρότηση στον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) μιας ειδικής επιστημονικής επιτροπής παρακολούθησης του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
Ρόλος της 18μελούς επιτροπής είναι η διαρκής παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιστημονικών δεδομένων που σχετίζονται με τη δραστηριότητα του ηφαιστείου της Σαντορίνης και η άμεση γνωμοδότηση προς τον ΟΑΣΠ σχετικά με τα ενδεικνυόμενα κατά περίπτωση μέτρα προστασίας. Τα καθήκοντα του προέδρου της επιτροπής ασκεί ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Κοσμάς Στυλιανίδης. Μέλη της επιτροπής είναι μεταξύ άλλων και οι Μιχάλης Φυτίκας και Κωνσταντίνος Μακρόπουλος.
Η επιτροπή προχώρησε στο σχεδιασμό Ολοκληρωμένου Συστήματος 24ωρης Παρακολούθησης του ηφαιστείου, που αφορούσε στην τοποθέτηση ειδικών οργάνων μέτρησης και στη συλλογή δεδομένων.
Το συνολικό κόστος του προγράμματος υπολογίστηκε από τον ΟΑΣΠ σε περίπου 800.000 ευρώ για τη διετία 2012-2013, ωστόσο από την Πολιτεία εγκρίθηκαν 300.000 για το 2012, από τα οποία τελικά εγκρίθηκε η διάθεση πίστωσης ύψους 54.000 ευρώ.
Στην απόφαση αναφέρεται η διάθεση του ποσού για την προμήθεια και εγκατάσταση οργάνων. Ωστόσο, όπως εξηγεί στο ΑΜΠΕ ο κ. Στυλιανίδης, τα χρήματα αυτά, αν και ζητήθηκαν ήδη από πέρυσι, εγκρίθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση αυτές τις ημέρες. Στο μεταξύ ο ΟΑΣΠ είχε ήδη προχωρήσει στην εγκατάσταση οργάνων, ορισμένα από τα οποία παραχωρήθηκαν για το σκοπό αυτό από άλλους φορείς.
Τα όργανα αφορούν σε 22 σεισμογράφους και επιταχυνσιογράφους, δέκα γεωδετικούς σταθμούς, τέσσερις παλιρροιογράφους, δύο μετρητές διοξειδίου του άνθρακα και μία θερμική κάμερα. Τελικά, το ποσό των 54.000 ευρώ θα διατεθεί για τη συντήρηση του συστήματος.
«Το ηφαίστειο της Σαντορίνης είναι μια από τις θέσεις παγκόσμιου ενδιαφέροντος στον τομέα των ηφαιστείων. Γίνεται εδώ και χρόνια στενή παρακολούθηση του ηφαιστείου, χερσαία και υποθαλάσσια. Η πρόσφατη δραστηριότητά του ήταν η αφορμή να ασχοληθεί και η Πολιτεία δίνοντας χρηματοδότηση στο πρόγραμμα του ΟΑΣΠ», εξηγεί και ο γεωλόγος, Δημήτρης Σακελλαρίου, επικεφαλής ερευνών του Τομέας Θαλάσσιας Γεωλογίας- Γεωφυσικής του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ)
Το ΕΛΚΕΘΕ έχει, επίσης, εγκαταστήσει τον περασμένο Ιούλιο όργανα στο βυθό γύρω από το ηφαίστειο, σε συνεργασία με επιστήμονες από τη Γαλλία και την Ισπανία. Στόχος του είναι να μετρήσει την παραμόρφωση του βυθού, που μαζί με την παραμόρφωση του εδάφους, είναι από τις πρώτες σημαντικές ενδείξεις ενδεχόμενης δραστηριότητας.
Πηγή: ΑΜΠΕ, Μ. Κουζινοπούλου