Από το “Πράσινο Ποντίκι”
Επιμέλεια: Βάλια Μπαζού
Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση κόπτεται για την ανάπτυξη και διαρρηγνύει τα ιµάτιά της ότι η σωτηρία της χώρας θα έρθει μέσα από τη δημιουργία πρόσφορου εδάφους για επενδύσεις που θα εξασφαλίζουν θέσεις εργασίας, σειρά μέτρων που ανακοινώθηκαν εν µέσω καύσωνα και µιας άδειας Αθήνας κινούνται ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση και φέρνουν τα πάνω κάτω στον πιο δυναµικό τοµέα της οικονομίας, αυτόν της πράσινης ανάπτυξης.
Το τελευταίο διάστηµα στο σκοτάδι ή, καλύτερα, στη σκιά του ήλιου έχει αρχίσει να διαδραµατίζεται ένα απίστευτο παρασκήνιο, ένα αλισβερίσι συµφερόντων, που είχε ως αποτέλεσµα να ρίξει στην «πυρά» τα φωτοβολταϊκά, τον µοναδικό, ίσως, τοµέα της οικονοµίας που συνεχίζει να αναπτύσσεται και να δηµιουργεί νέες θέσεις εργασίας και που αποτελεί σήµερα τον µεγαλύτερο εργοδότη στον χώρο της πράσινης ενέργειας.
Τα µέτρα που ανακοίνωσε στα µέσα Αυγούστου ο υφυπουργός ΠΕΚΑ Ασηµάκης Παπαγεωργίου πλασαρίστηκαν µε τρόπο βαρύγδουπο ως µέτρα για τη διάσωση της αγοράς ενέργειας και την προστασία των καταναλωτών, αφού εξαιτίας της στάσης πληρωµών της ΛΑΓΗΕ Α.Ε. (Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) απειλούνταν µε πτώχευση η αγορά ενέργειας. Όπως, όµως, οι φορείς της αγοράς καταγγέλλουν, το µόνο που επιτυγχάνεται µε τα µέτρα είναι να οδηγείται και η αγορά των φωτοβολταϊκών σε κρίση και αδιέξοδο, µια αγορά που το 2011 ήταν 6η στην Ευρώπη και 10η παγκοσµίως!
Και όπως καταγγέλλουν,…
…την ίδια ώρα τα µέτρα ευνοούν την έκρηξη του παραεµπορίου των αδειών, ανεβάζουν το επενδυτικό κόστος, αφήνουν ανέγγιχτους τους ελάχιστους επενδυτές που ευνοήθηκαν από τη διαδικασία fast track, θίγουν χιλιάδες µικροµεσαίους επενδυτές και αποθαρρύνουν οποιονδήποτε ξένο επενδυτή θα ήθελε να επενδύσει στη χώρα.
…την ίδια ώρα τα µέτρα ευνοούν την έκρηξη του παραεµπορίου των αδειών, ανεβάζουν το επενδυτικό κόστος, αφήνουν ανέγγιχτους τους ελάχιστους επενδυτές που ευνοήθηκαν από τη διαδικασία fast track, θίγουν χιλιάδες µικροµεσαίους επενδυτές και αποθαρρύνουν οποιονδήποτε ξένο επενδυτή θα ήθελε να επενδύσει στη χώρα.
Και τα µέτρα αυτά δεν θα είναι τα µοναδικά, αφού σε αντίθεση µε τις διακηρύξεις της κυβέρνησης περί της ανάγκης ελάφρυνσης της φορολογίας των επιχειρήσεων, για την αγορά των φωτοβολταϊκών προβλέπονται και νέα µέτρα µε τη φορολόγηση και του τζίρου των επιχειρήσεων.
Παράγοντες της αγοράς και περιβαλλοντικές οργανώσεις µιλούν για δραµατική ανατροπή των κανόνων που παιχνιδιού και απροκάλυπτη αβάντα στα ορυκτά καύσιµα. Όπως λένε, µάλιστα, και στον τοµέα της ενέργειας έδρασαν «κουκουλοφόροι» που έστελναν ντραφτ στους τροϊκανούς µε υποδείξεις για το τι πρέπει να γίνει στην αγορά ενέργειας, παρουσιάζοντας στοιχεία και σχέδια που απέχουν από την πραγµατικότητα και τις ανάγκες της αγοράς.
Στο µείζον θέµα που προέκυψε παρενέβησαν και περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως η Greenpeace, η οποία χαρακτήρισε τα µέτρα παράλογα και τεράστιο λάθος σε βάρος της ανάπτυξης, ενώ όσον αφορά στον υφυπουργό ΠΕΚΑ δηκτικά σχολίασε ότι έµεινε µετεξεταστέος στα απλά µαθηµατικά.
Πάγωµα
Το υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε να αναστείλει την υποβολή νέων αιτηµάτων και την εξέταση εκκρεµών αιτηµάτων φωτοβολταϊκών – µε εξαίρεση τα οικιακά και όσα υπάγονται σε διαδικασία fast track – µε το επιχείρηµα ότι υπάρχουν ήδη πολλά ώριµα έργα, η υλοποίηση των οποίων θα οδηγήσει στην επίτευξη των στόχων για το 2020.
Όπως, όµως, επισηµαίνει ο Σύνδεσµος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, «αν το επιχείρηµα αυτό ευσταθούσε, τότε θα έπρεπε να υπάρξει αναστολή της αδειοδοτικής διαδικασίας και για τα αιολικά, για τα οποία η ισχύς των αιτήσεων προς τη ΡΑΕ είναι σχεδόν δεκαπλάσια των στόχων». Ο ΣΕΦ χαρακτηρίζει το µέτρο παράλογο και επισηµαίνει ότι ψευδώς το ΥΠΕΚΑ αναφέρει ότι θα συµβάλει στην ανακούφιση του Ειδικού Λογαριασµού ΑΠΕ.
Οι παράγοντες της αγοράς επισηµαίνουν ότι αυτό που επιτυγχάνεται µε το µέτρο είναι να ευνοούνται η άνθιση του παραεµπορίου των αδειών, που σήμερα πωλούνται από 300.000-350.000 ευρώ το μεγαβάτ, και οι ελάχιστοι μεγαλοεπενδυτές που επωφελήθηκαν από την ένταξή τους στις διαδικασίες του fast track. O ΣΕΦ καταγγέλλει επίσης ότι με το μέτρο ευτελίζεται κάθε έννοια ισονομίας μεταξύ των επενδυτών, αφού «αναστέλλει την αδειοδοτική διαδικασία για πολλά έργα ισχύος μικρότερης του ενός μεγαβάτ τα οποία υπέβαλαν αιτήσεις στα μέσα του 2010, ενώ επιτρέπει τη συνέχιση έργων μεγαλύτερης ισχύος που υπέβαλαν αιτήσεις στη ΡΑΕ ένα και πλέον χρόνο αργότερα και πήραν άδεια παραγωγής, παρακάμπτοντας έτσι κάθε σειρά προτεραιότητας».
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ακόμα ότι τεχνηέντως προβάλλεται από το ΥΠΕΚΑ το επιχείρημα ότι τα μέτρα προωθήθηκαν κατ’ εντολή της τρόικας, αν και η αλήθεια είναι ότι ακόμα και οι εμπειρογνώμονές της δεν θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο δίνεται άμεσα λύση με το πρόβλημα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, αφού σχεδόν το σύνολο των προβλέψεων αφορούν σε μελλοντικές επενδύσεις που στην καλύτερη περίπτωση θα υλοποιούνταν σε 2 με 3 χρόνια.
Μείωση τιμών
Το δεύτερο μέτρο αφορά τη μείωση των εγγυημένων τιμών για φωτοβολταϊκά που δεν έχουν υπογράψει ακόμη σύμβαση πώλησης με τον Λειτουργό της αγοράς. Το ΥΠΕΚΑ χαρακτηρίζει ως εξορθολογισμό τη μείωση των τιμών, αφού, όπως επισημαίνει, έχει μειωθεί το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης και συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η μείωση είναι 14% για Φ/Β εγκαταστάσεις σε στέγες, περίπου 10% για Φ/Β εγκαταστάσεις έως 100kW και κατά περίπου 11% για Φ/Β εγκαταστάσεις άνω των 100kW. Ο ΣΕΦ και οι παράγοντες της αγοράς ανταπαντούν ότι οι μειώσεις στις εγγυημένες τιμές που αποφασίστηκαν είναι αντίστοιχα ανά κατηγορία «46,8%, 26,4% και 33,7% σε σχέση με αυτές που αποφασίστηκαν μόλις πριν από 6 μήνες».
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις δεν είναι βιώσιμες, αφού οι αποδόσεις τους είναι μικρότερες από το επιτόκιο δανεισμού και η αντιστοιχία αναμένεται να διαμορφωθεί σε 7% απόδοση με 10% επιτόκιο δανεισμού.
Φορολόγηση τζίρου
Το δεύτερο πακέτο µέτρων που βρίσκεται στα σκαριά και που σύµφωνα µε τους παράγοντες της αγοράς θα δώσει τη χαριστική βολή είναι η φορολόγηση και του τζίρου των εν λειτουργία ηλεκτροπαραγωγικών από φωτοβολταϊκά επιχειρήσεων.
Το σχέδιο που εξετάζεται αφορά στην κλιµακωτή επιβολή φόρου 10-20% επί του τζίρου για τρία χρόνια για τις εν λειτουργία επιχειρήσεις µετά τη θύελλα που προκάλεσαν οι πληροφορίες για οριζόντια επιβολή φόρου στον τζίρο των επιχειρήσεων.
Όπως επισηµαίνει ο Σύνδεσµος Παραγωγών Ενέργειας µε Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), «η πολιτεία µε τις φερόµενες ως ‘‘κλειδωµένες’’ αποφάσεις της όσον αφορά την εκ των υστέρων φορολόγηση του τζίρου των εν λειτουργία µέχρι σήµερα ηλεκτροπαραγωγικών από Φ/Β επιχειρήσεων και µάλιστα οριζόντια µε διψήφια ποσοστά, δείχνει προκλητικά να αδιαφορεί για το µέγεθος και τις αντοχές τους, τα δάνεια που αυτές έλαβαν µε σκοπό ακριβώς τις συγκεκριµένες επενδύσεις και την αποπληρωµή τους και ίσως πιο σηµαντικά την επιστροφή των ιδίων κεφαλαίων που οι παραγωγοί επένδυσαν και που στην πλειονότητά τους αποτελούσαν οικονοµίες ζωής». Εάν τελικά περάσει και αυτό το µέτρο, τότε οι επιχειρήσεις φωτοβολταϊκών θα είναι οι µοναδικές στην Ελλάδα που θα πληρώνουν 20% εταιρικό φόρο, 20% φόρο στα µερίσµατα των κερδών και από 10 έως 20% και στον τζίρο!
Αβάντα στα ορυκτά καύσιμα
Όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς αλλά και περιβαλλοντικές οργανώσεις, η ραγδαία αλλαγή στρατηγικής στην οποία προχωρά η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ αποτελεί καθαρή ομολογία ότι θα στηριχθούν με κάθε κόστος τα ορυκτά καύσιμα σε βάρος της πράσινης ενέργειας. Δεν είναι τυχαίο, όπως λένε, ότι η ηλεκτροπαραγωγή από εισαγόμενο φυσικό αέριο διαχρονικά προστατεύεται και επιδοτείται σε αντίθεση με τις ΑΠΕ, για τις οποίες το υπουργείο Περιβάλλοντος παίρνει μέτρα που αποτρέπουν νέες επενδύσεις και που απαξιώνουν τις εν λειτουργία επιχειρήσεις, αν και μειώνουν το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος. Όπως επισημαίνει η Greenpeace, «οι καταναλωτές σήμερα δεν απολαμβάνουν το οικονομικό όφελος της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, αφού το μεγαλύτερο μέρος του, σύμφωνα με μελέτες του ΙΟΒΕ και του ΕΜΠ, κατευθύνεται στην οικονομική υποστήριξη των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων». Άκρως αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση, τα οποία αποτυπώνουν με απλά μαθηματικά ποια είναι η πραγματική αιτία που η αγορά ενέργειας κινδυνεύει με πτώχευση και ο καταναλωτής με νέες αυξήσεις – «φωτιά» στα τιμολόγια της ΔΕΗ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Greenpeace:
Τα φωτοβολταϊκά που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα σήμερα, μειώνουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων (κυρίως φυσικού αερίου) και θα φέρουν εξοικονόμηση περίπου 233 εκατ. ευρώ το 2012 (και περισσότερα από 400 εκατ. ευρώ τη διετία 2013 – 2014). Από το 2013 κάθε νέο φωτοβολταϊκό που θα εγκαθίσταται μπορεί να προκαλεί μηδενική επιβάρυνση στη συνολική δαπάνη των καταναλωτών και από το 2015 σημαντική ελάφρυνση.
Τα Φ/Β μέσα στην κρίση έχουν δημιουργήσει περί τις 25.000 θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 8.000 είναι πλήρους απασχόλησης.
Εργαζόμενοι, εργοδότες και αυτοαπασχολούμενοι στον χώρο των φωτοβολταϊκών ενισχύουν τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων με τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ ετησίως.
Τα χρήματα που πλήρωσαν οι καταναλωτές μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ για την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών είναι περίπου 290 εκατ. ευρώ για το 2011. Τα χρήματα που θα πληρώσουν τον επόμενο χρόνο οι καταναλωτές μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ για την ανάπτυξη όλων των ΑΠΕ (και όχι μόνο των φωτοβολταϊκών) εκτιμώνται σε 370 εκατ. ευρώ.
Τα χρήματα που θα πληρώσουν οι καταναλωτές το 2012 μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ προς επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων υπολογίζονται σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ.
Την ίδια ώρα οι καταναλωτές παραμένουν τα θύματα του παρασκηνίου. Από το νέο έτος θα κληθούν και πάλι να πληρώσουν το μάρμαρο, αφού αναμένεται και νέα αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ, μια και από την 1η Ιανουαρίου του 2013 κόβεται η δωρεάν παροχή δικαιωμάτων ρύπανσης για τα ορυκτά καύσιμα και το κόστος θα μετακυλιστεί στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.