Τα κουνούπια και ο… Καλλικράτης

Οι κλιματικές συνθήκες και η γραφειοκρατία επέτρεψαν φέτος στα πλήθη κουνουπιών να κάνουν πολύ πιο… αισθητή την παρουσία τους, ενώ σταδιακά κατεβαίνουν σε νοτιότερες περιοχές μεταφέροντας μολυσματικές ασθένειες και τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Φαίνεται όμως ότι φέτος πολλά προβλήματα δημιουργήθηκαν όχι μόνο λόγω υψηλών θερμοκρασιών και υγρασίας αλλά και λόγω του “Καλλικράτη”, καθώς η μεταφορά αρμοδιοτήτων οδήγησε σε γραφειοκρατικές διαδικασίες, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση ψεκασμών σε αρκετές περιοχές. Στο πρόβλημα συνέβαλαν οι διαδικασίες διαφάνειας που μετέθεσαν την έναρξη των προγραμμάτων μέχρι να εγκριθούν.

Ενδεικτικό παράδειγμα η απενεργοποίηση του Κέντρου Καταπολέμησης Κουνουπιών στις Σέρρες που βρίσκεται υπό κατάργηση, αν και ως μοναδικό στον ελλαδικό χώρο προσέφερε τεχνογνωσία και υποστήριξη σε αρκετές νομαρχίες της Μακεδονίας.

Οι παγίδες
Φέτος όμως επιχειρείται για πρώτη φορά η καταγραφή των πληθυσμών και ειδικοί σταθμοί-παγίδες έχουν τοποθετηθεί σε 100 σημεία της χώρας και σε άλλα 20 σημεία στην Αττική, με σκοπό να μελετηθεί τόσο η πληθυσμιακή ροή αλλά κυρίως η μολυσματικότητα.

Αλλωστε είναι η πρώτη φορά επίσης που σημειώνονται μολυσματικά περιστατικά τόσο κοντά στην Αθήνα, από τον Μαραθώνα μέχρι τη Δροσιά.

“Τα κουνούπια κατέβηκαν νοτιότερα και ο ιός κυκλοφόρησε σε όλη την Ελλάδα μέσω των αποδημητικών πουλιών που αποτελούν τη δεξαμενή, ενώ τα κουνούπια ως διαβιβαστές το μεταδίδουν στον άνθρωπο. Μέχρι πέρυσι το πρόβλημα ήταν κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία, ενώ τώρα αγγίζει όλο τον άξονα, από τη Θεσσαλία μέχρι την Αθήνα“, λέει ο κ. Νίκος Βακάλης, καθηγητής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Παρασιτολογίας – Εντομολογίας. Οπως υπογραμμίζει, στις ΗΠΑ ο ιός εμφανίστηκε στη Ν.Υόρκη αρχικά και σε δύο χρόνια είχε φτάσει μέχρι τη δυτική ακτή.

“Αν και από πλευράς μολυσματικών κρουσμάτων καταγράφονται σαφώς λιγότερα φέτος, υπήρξαν δυσλειτουργίες και άργησαν οι ψεκασμοί σε ορισμένες περιοχές κάτι που καθιστά πιο δύσκολη την καταπολέμηση στη συνέχεια“, λέει ο κ. Βακάλης.

“Παρά το γεγονός ότι σε ορισμένες περιοχές όπως η Κεντρική Μακεδονία φέτος καταγράφονται λιγότερα περιστατικά, εντοπίζεται η μετατόπιση του προβλήματος σε νοτιότερες περιοχές και το φαινόμενο αυτό προβλέπεται να συνεχιστεί τα προσεχή χρόνια“, λέει ο κ. Αθανάσιος Τσακρής καθηγητής μικροβιολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος στο δ.ς του ΚΕΕΛΠΝΟ.

“Το πλήθος των κουνουπιών συναρτάται και από τις μετεωρολογικές συνθήκες, καθώς υψηλές θερμοκρασίες και υγρασία συμβάλλουν στην εξάπλωση των πληθυσμών.

Παράλληλα φαίνεται ότι ο Καλλικράτης εμπόδισε την έγκαιρη προνυμφοκτονία, καθώς σε πολλές περιοχές δεν έγιναν εγκαίρως ψεκασμοί λόγω μεταφοράς αρμοδιοτήτων και έλλειψης συντονισμού ανάμεσα σε υπουργεία, φορείς, περιφέρειες και πρώην νομαρχίες. Απαιτείται να ξεκινήσει κανείς από νωρίς την άνοιξη για να προλάβει“, λέει ο κ. Τσακρής και υπογραμμίζει την ανάγκη μέτρων αυτοπροστασίας.

Σέρρες
Καταργούν το μόνο ειδικό κέντρο

“Θεωρητικά η προετοιμασία ξεκίνησε νωρίς αλλά αυτό μόνο στα λόγια καθώς υπάρχει γραφειοκρατία για να εκδοθούν άδειες ψεκασμού. Κάθε ενέργεια πρέπει να έχει, λόγω του προγράμματος “Διαφάνεια”, την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και τελικά υπήρξε μεγάλος φόρτος εργασίας και καθυστερήσεις γραφειοκρατίας” εξηγεί ο κ. Κώστας Σιμόγλου, πρόεδρος στο Κέντρο Καταπολέμησης Κουνουπιών που εδρεύει στις Σέρρες και είναι υπό κατάργηση, αν και στις γνώσεις του προσέφευγαν δήμοι και νομαρχίες της Μακεδονίας, καθώς διέθετε επιστήμονες βιολόγους και γεωπόνους με εξειδίκευση και μετεκπαίδευση στην Ευρώπη.

“Το Κέντρο δεν λειτουργεί και το έργο μεταφέρθηκε στην αναπτυξιακή εταιρεία λόγω ‘Καλλικράτη”. Ετσι δεν ενέκριναν σε εμάς να ξεκινήσουμε όπως κάθε χρόνο στα τέλη Απριλίου και οι ψεκασμοί φέτος άρχισαν 15 Ιουλίου“.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΕΕΛΠΝΟ
Χαρτογραφούν τις επικίνδυνες περιοχές

Το ΚΕΕΛΠΝΟ ξεκίνησε φέτος την προσπάθεια χαρτογράφησης των επικίνδυνων περιοχών που αποτελούν μεγάλες εστίες κουνουπιών και στις οποίες ευδοκιμεί η αναπαραγωγή. Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πρόγραμμα ελέγχου του πληθυσμού και της μολυσματικότητας με 100 σταθμούς-παγίδες σε όλη την Ελλάδα. Σε εβδομαδιαία βάση τοποθετούνται βραδινές ώρες οι παγίδες σε επιλεγμένες θέσεις, το πρωί συλλέγονται και τα δείγματα εξετάζονται στο Εργαστήριο Παρασιτολογίας.

Στην Αττική
Σε κάθε παγίδα μπορεί να υπάρχουν τελικά από 10 κουνούπια έως 20.000 άτομα.

Το πρόγραμμα αυτό εξελίσσεται και στην Αττική, όπου αρχικά είχαν επιλεγεί πιλοτικά 5 θέσεις και λόγω των κρουσμάτων αυξήθηκαν σε 20 σημεία. Μεταξύ αυτών είναι θέσεις σε Μαραθώνα, Ελευσίνα, Βραυρώνα, Κάτω Σούλι, στον Ωρωπό, στις εκβολές του Ασωπού αλλά και πίσω από το νοσοκομείο “Γεννηματάς”, στον Ελαιώνα και στο Πεδίον του Αρεως, στο πάρκο Τρίτση και στο άλσος Βεΐκου, αλλά και κοντά σε ιππικούς ομίλους. Μέχρι στιγμής οι παγίδες δεν έχουν συλλάβει μολυσμένα κουνούπια στην Αττική, αν και από τα 28 κρούσματα του ιού τα εννέα έχουν καταγραφεί στην Ανατολική Αττική (Μαραθώνα, Αρτέμιδα και Δροσιά).