Μπορεί να γίνονται “εορτασμοί” και να ακούμε/διαβάζουμε διθυραμβικά σχόλια για την τεσσαρακονταετία της Ελλάδας στην ΕΕ, θα πρέπει όμως να παραδεχθούμε δυο – τρία πραγματάκια:
– όσο περνάνε τα χρόνια τόσο γίνεται και μικρότερος ο ρόλος των χωρών που δεν έχουν μεγάλο πολιτικό, στρατιωτικό ή οικονομικό εκτόπισμα. Δεν είμαστε π.χ. Γερμανία ή Γαλλία ή Ισπανία ή Ιταλία, άρα η βαρύτητα όσων λέμε και κάνουμε στο πλαίσιο της ΕΕ είναι μικρή. Κι όσο θα περνούν τα χρόνια χώρες του μεγέθους της Ελλάδας θα έχουν ολοένα και λιγότερο λόγο στις αποφάσεις – μέχρι να μην ερωτώνται καν. Είτε μας αρέσει, είτε όχι αυτή είναι η πικρή αλήθεια.
– όσο περνάνε τα χρόνια τόσο η ΕΕ συμπεριφέρεται ως πολυεθνική εταιρία παρά ως ένας πολυεθνικός οργανισμός κρατών. Και οι συνεχείς διευρύνσεις την έχουν μετατρέψει σε ακόμη πιο βραδυκίνητο μηχανισμό από ότι ήταν…
– η ΕΕ δεν είναι σίγουρα αυτό που όλοι θέλουμε. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και ειδικά από το 2000 και μετά η ΕΕ έχει μετατραπεί σε έναν μοχλό που προωθεί τα γερμανικά συμφέροντα και όχι τα κοινά. Σε αυτό βοηθούν και χώρες που στην ουσία δεν είναι τίποτε άλλο παρά κολαούζοι της Γερμανίας.
– η ΕΕ, αν συνεχίσει έτσι, δεν πρόκειται ποτέ να συγκινήσει τα 400 και πλέον εκατομμύρια των κατοίκων της. Ελάχιστοι είναι αυτοί που τη θεωρούν ως το “κοινό μας σπίτι”. Οι αιτίες για αυτό είναι πάρα πολλές, κυριότερες από τις οποίες είναι η νοοτροπία της επιβολής αποφάσεων από “πάνω” προς τα “κάτω”, η έλλειψη κοινής εξωτερικής πολιτικής, η έλλειψη κοινής στρατιωτικής ισχύος για να επιβάλλει αποφάσεις, η γραφειοκρατία που διαλύει ακόμη και τις καλύτερες ιδέες, οι αρκετές “τρύπες” στη διαφάνεια (τα ποσά που διαχειρίζεται η ΕΕ είναι τεράστια), η μη εκλογή των εκτελεστικών οργάνων απευθείας από τους λαούς της Ευρώπης.
Σε τελική ανάλυση, τα πράγματα είναι δύσκολα και οι εξελίξεις απρόβλεπτες όσο ο κόσμος δεν “δένεται” με το οικοδόμημα. Το αντίθετο, το θεωρεί – ορθώς – ως ένα σαθρό οικοδόμημα το οποίο άγεται και φέρεται αποκλειστικά και μόνο από οικονομικά συμφέροντα και το οποίο δεν έχει και πολύ μέλλον μπροστά του.
Δυστυχώς κάπου στο δρόμο έχουν χαθεί (ας ελπίσουμε όχι οριστικά!) τα όνειρα που έκαναν για μια σταθερή και ειρηνική ενιαία Ευρώπη ο Konrad Adenauer, ο Alcide De Gasperi, ο Sicco Mansholt, ο Walter Hallstein, ο Altiero Spinelli, ο Robert Schuman ή ο δικός μας ο Κων. Καραμανλής.
Το μέλλον – αν θέλουμε να αντιμετωπίζουμε στα ίσια υπερδυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία ή η Κίνα – είναι χωρίς αμφιβολία στην κοινή πορεία. Μόνο ενωμένοι θα μπορέσουμε να κάνουμε κάτι. Όμως “κοινή πορεία” δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ, αν η ΕΕ συνεχίσει να λειτουργεί με τον τρόπο που τον ζούμε σήμερα!
Για την ώρα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ αυτό που είχε πει στις 27 Ιουνίου του 1995 – μετρώντας πολύ προσεκτικά τα λόγια του – ο Ανδρέας Παπανδρέου, επειδή έβλεπε που οδηγούνται τα πράγματα: