Μια παράξενη και ταυτόχρονα μοναδική ποικιλία ελιάς ήρθε τον τελευταίο καιρό στην επικαιρότητα.
Ο λόγος για την λευκή ελιά ή “leucolea” ή Olea leucocarpa, μια ποικιλία που κινδύνεψε να εξαφανιστεί αλλά χάρη στις προσπάθειες επιστημόνων και αγροτών διασώθηκε.
Σύμφωνα με όσα είναι μέχρι τώρα γνωστά, η λευκή ελιά αρχικά επισημάνθηκε σε εγκαταλειμμένη αγροτική περιοχή στη Μπαζιλικάτα (Basilicata) καθώς και στο Ferruzzano ενώ αργότερα και σε άλλες περιοχές της Καλαβρίας (Bianco, Mammola). Βασικά η ελιά υπήρχε σε σημεία / αγροτικές εκτάσεις που στο παρελθόν ήταν συνδεδεμένα με βυζαντινά μοναστήρια της Καλαβρίας – Ρήγιου (όπως ήταν κάποτε η ονομασία της περιοχής), που ανθούσαν μεταξύ του 8ου και του 10ου μ.Χ. αιώνα.
Σε κάποιο κείμενο που βρήκα ως τόπος προέλευσης της λευκής ελιάς αναφέρεται η Κάσος (ότι δηλαδή η ποικιλία αυτή έφτασε στο Ρήγιο από εκεί) ενώ σε ανάρτηση ειδησεογραφικού ιστότοπου της Κρήτης αναφέρεται ότι λευκή ελιά (αγριελιά) βρέθηκε και στην Κρήτη – γεγονός που ενισχύει την εκδοχή για την Κάσο αφού τα δυο νησιά είναι πολύ κοντά το ένα με το άλλο. Το λάδι είναι επίσης του ιδίου περίπου χρώματος.
Σύμφωνα με τον μύθο που υπάρχει γύρω από τη συγκεκριμένη ποικιλία ελιάς, λάδι που προέρχονταν από aυτή χρησιμοποιούνταν λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που είχε σε ειδικές περιπτώσεις. Ονομάζονταν “έλαιο του χρίσματος” και το χρησιμοποιούσαν κυρίως σε θρησκευτικές τελετές που είχαν να κάνουν με το “χρίσμα” των ιερέων, με τη βάπτιση ή όταν μύρωναν τους ασθενείς.
Πρόκειται για ελιά που έχει μοναδική μοριακή δομή και τείνει να γίνει, μαζί με άλλα “παράξενα” φυτά ή καρπούς, σύμβολο της βιοποικιλότητας. Όταν ωριμάσει και είναι έτοιμη για συγκομιδή έχει χρώμα λευκό, αυτό του ελεφαντόδοντου (όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι Ιταλοί).
Να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο λάδι το χρησιμοποιούσαν για τα καντήλια και για το φωτισμό ιερών τόπων, όπως μοναστηριών και εκκλησιών, επειδή η καύση του δεν παρήγαγε πολύ καπνό όπως το λάδι από τις “γνωστές” ποικιλίες ελιάς. Το πιο ενδιαφέρον (όπως αναφέρεται, αλλά δεν μπόρεσα να το επιβεβαιώσω από πολλές πηγές – επειδή η μια αντιγράφει την άλλη) είναι ότι το λάδι από τις λευκές ελιές χρησιμοποιούνταν επίσης και σε τελετές που σχετίζονταν με την αυτοκρατορική αυλή του Βυζαντίου και με τις τελετές ενθρόνισης των αυτοκρατόρων.