…που θα πρέπει όμως να εξεταστεί πόσο θα κοστίσουν στους δημότες.
Πολύς λόγος έχει αρχίσει και γίνεται για τη νέα μορφή που θα έχουν οι ΟΤΑ στην Ευρώπη, αφού το μέχρι τώρα μοντέλο είτε θεωρείται ξεπερασμένο είτε ανεπαρκές (υπό το πρίσμα πάντοτε των αλλαγών που ορισμένοι θεωρούν πως πρέπει να υιοθετηθούν ελέω και της γενικότερης κρίσης).
Έτσι, έχει ανοίξει πλέον η συζήτηση για εδαφική αναδιάρθρωση των ΟΤΑ. Στην Ελλάδα τα πρώτα βήματα έγιναν τη δεκαετία του 1990, με τις εθελούσιες συνενώσεις κοινοτήτων, η αναδιάρθωση συνεχίστηκε στα τέλη της ίδιας δεκαετίας με τον “Καποδίστρια” και πλέον βρισκόμαστε στη σημερινή κατάσταση που διαμορφώθηκε με τον “Καλλικράτη”. Η αναγκαιότητα όμως (θεωρούμενη από ορισμένους “αναγκαιότητα”, επαναλαμβάνουμε) δείχνει το δρόμο για την εκ νέου συνένωση των ήδη υπαρχόντων ΟΤΑ, αρχικά με τη δικτύωση τους με διάφορους τρόπους και σε διάφορα επίπεδα – ένα είδος διαδημοτικής συνεργασίας σε διάφορους τομείς που μπορεί να οδηγήσει στο τέλος και στην οριστική τους συνένωση. Αυτό π.χ. θα σημάνει και τη δημιουργία μεγάλων μητροπολιτικών Δήμων, που στην περίπτωση της Ελλάδας θα επιφέρει τη διάλυση των περισσότερων Περιφερειακών Ενοτήτων και τη μετατροπή τους σε Δήμους που θα συμπεριλαμβάνουν τους υπάρχοντες σήμερα (π.χ. η Ημαθία θα μπορούσε να είναι ένας Δήμος με την Αλεξάνδρεια, τη Βέροια και τη Νάουσα να σχηματίζουν έναν Δήμο “νέου τύπου”).
Το δεύτερο θέμα συζήτησης αφορά τις υπηρεσίες που θα προσφέρει η “νέου τύπου” Τοπική Αυτοδιοίκηση στους δημότες. Μια πρώτη, σύντομη αναφορά είχαμε κάνει ΕΔΩ πριν από περίπου 3 μήνες στο προωθούμενο νορβηγικό μοντέλο για την πρωτοβάθμια υγεία. Με σκοπό την αποσυμφόρηση του κεντρικού κράτους ένα από τα πλάνα αφορά την εξ ολοκλήρου μεταφορά της ευθύνης της λειτουργίας της πρωτοβάθμιας υγείας (αρχικά Κέντρα Υγείας και στη συνέχεια ακόμη και μικρά – περιφερειακά – νοσοκομεία) στους Δήμους. Αν δε προχωρήσει και το θέμα επιπλέον συνενώσεων Δήμων, τότε τίποτε δεν είναι απίθανο λόγω των μεγεθών που θα προκύψουν.
Επίσης λόγος γίνεται (ακόμη και με την υφιστάμενη κατάσταση) για τη συνεργασία Δήμων με ιδιώτες σε πολλούς τομείς παροχής υπηρεσιών – π.χ. αποκομιδή και διαχείριση απορριμμάτων ή παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών. Φυσικά πρωτεύοντα ρόλο στις αλλαγές αυτές θα παίζει η παρουσία ιδιωτών, που είτε θα λειτουργούν μαζί με τους Δήμους στην παροχή διαφόρων υπηρεσιών (με μορφές ΣΔΙΤ, κοινοπραξιών κλπ) είτε θα λειτουργούν ανταγωνιστικά προς τις δημοτικές επιχειρήσεις.
Φυσικά, το πόσο θα προχωρήσουν όλα αυτά εξαρτάται και από τον ρόλο που επιφυλάσσουν στους ΟΤΑ οι νέοι σχεδιασμοί, τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στην τοπική οικονομία, αφού δεν είναι διόλου απίθανο να δούμε πολλά μέσα στα επόμενα χρόνια. Αυτό πάντως που προτάσσουν οι υπέρμαχοι των παραπάνω σχεδιασμών είναι η “μείωση των λειτουργικών δαπανών”, ο “εξορθολογισμός” της λειτουργίας των δημοτικών υπηρεσιών καθώς και το “’άνοιγμα” στην κοινωνία και στην οικονομία με τη συμμετοχή δημοτών και επιχειρήσεων είτε στον σχεδιασμό της πολιτικής (δια των διαφόρων τύπων διαβουλεύσεων) είτε της οικονομικής πορείας εκάστου Δήμου.
Πόσο εφικτά είναι όλα αυτά μένει να το δούμε. Όπως επίσης πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς πόσο όλα αυτά ανοίγουν την πόρτα σε άλλες καταστάσεις, που στο τέλος θα μεταμορφώσουν τους Δήμους σε απλές υπηρεσίες έκδοσης πιστοποιητικών, αφού στο μεσοδιάστημα θα έχει διαπιστωθεί ότι δεν μπορούν να κάνουν όσα τους “φορτώσουν” να κάνουν και θα τα δώσουν όλα σε ιδιωτικά συμφέροντα (που θα τα παρέχουν στους δημότες φυσικά με το αζημίωτο!).