Αυτό, ωστόσο, που προβληματίζει όλους τους επιστήμονες είναι το γεγονός πως στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα σημειώθηκαν τρία συμβάντα (1925, 1939 και 1950), ενώ από τότε έχει ακολουθήσει μια παρατεταμένη περίοδος σιωπής…
Σημαντική συσσώρευση μάγματος κάτω από το ηφαίστειο της Σαντορίνης, που οδήγησε σε παραμόρφωση του αναγλύφου και ανύψωση της περιοχής κατά 8-14 εκατοστά, εντοπίζει διεθνής ομάδα επιστημόνων με νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Nature Geoscience.
Οι επιστήμονες κάνουν λόγο για 10-20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα μάγματος, που συσσωρεύτηκαν σε μια περίοδο μόλις 15 μηνών, από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι και τον Μάρτη του 2012. Με τις σημερινές συνθήκες, εκτιμούν πως η συσσώρευση αυτή ισοδυναμεί με 10-20 έτη ανάπτυξης του ηφαιστείου, ενώ υπολογίζουν πως το «φούσκωμα» αυτό του μάγματος έχει όγκο έως 15 φορές μεγαλύτερο από το Ολυμπιακό Στάδιο του Λονδίνου.
Παρ’ όλα αυτά, η εντυπωσιακή αυτή φάση διέγερσης δείχνει να έχει προς το παρόν παρέλθει – τονίζουν οι Ελληνες επιστήμονες που παρακολουθούν το ηφαίστειο καθώς τα στοιχεία από τον Απρίλιο του 2012 μέχρι και σήμερα είναι πιο ενθαρρυντικά και δείχνουν πως η έντονη σεισμική δραστηριότητα υποχωρεί, ενώ το «φούσκωμα» του φλοιού στην περιοχή δεν αυξάνεται.
«Τον Ιανουάριο του 2012 καταγράφηκαν στη Σαντορίνη περισσότεροι από 120 σεισμοί μεγαλύτεροι του 0,5 Ρίχτερ. Τον Φεβρουάριο σημειώθηκαν μόνο 25, τον Μάρτιο 15, τον Απρίλιο το ίδιο και από τότε καταγράφονται 2-4 δονήσεις τον μήνα» δηλώνει στο «Εθνος» ο πρόεδρος της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης, Κοσμάς Στυλιανίδης.
Η επιστημονική έρευνα…
…που είδε την Κυριακή το φως της δημοσιότητας διεξήχθη από Βρετανούς και Ελληνες ειδικούς επιστήμονες, με επικεφαλής την ηφαιστειολόγο Μισέλ Παρκς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και σε συνεργασία με ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Μπρίστολ, της Αθήνας και το ΕΜΠ. Βασίζεται σε μετρήσεις από δορυφορικά ραντάρ και GPS από το έδαφος. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά της, η διέγερση που εμφάνισε το ηφαίστειο το 2011 είναι η σημαντικότερη τα τελευταία 60-70 χρόνια, από την εποχή δηλαδή του 1939 και του 1950, όταν σημειώθηκαν οι δύο εκρήξεις του ηφαιστείου.
Ενδειξη
«Τα δεδομένα αποτελούν ισχυρή ένδειξη ότι το νέο επεισόδιο ηφαιστειακής διαστολής είναι το μόνο σημαντικό που έχει καταγραφεί από την έκρηξη του ηφαιστείου το διάστημα 1939-1941 ή λίγο αργότερα» επισημαίνουν οι ερευνητές.
«Τα δεδομένα αποτελούν ισχυρή ένδειξη ότι το νέο επεισόδιο ηφαιστειακής διαστολής είναι το μόνο σημαντικό που έχει καταγραφεί από την έκρηξη του ηφαιστείου το διάστημα 1939-1941 ή λίγο αργότερα» επισημαίνουν οι ερευνητές.
Συμπληρώνουν μάλιστα πως αν η συσσώρευση του μάγματος συνεχιζόταν με τους ίδιους ρυθμούς για λίγα χρόνια ακόμη, ο όγκος των λιωμένων πετρωμάτων θα ήταν αντίστοιχος με τον όγκο προηγούμενων εκρήξεων του ηφαιστείου.
Σύμφωνα πάντα με τη δημοσίευση, το μάγμα που έκανε την εμφάνισή του το 2011 ισούται με το 10-50% της ποσότητας που απαιτείται για να πυροδοτήσει μια έκρηξη. Ελληνες επιστήμονες, ωστόσο, που συμμετείχαν στην έρευνα περιορίζουν το ποσοστό στο 10%.
Μονσεράτ
«Είναι γνωστό πως πολλά επεισόδια συσσώρευσης μάγματος σε ενεργά ηφαίστεια δεν καταλήγουν σε έκρηξη» σχολιάζουν οι επιστήμονες. «Από την άλλη» συμπληρώνουν, «έχουμε παραδείγματα για το αντίθετο, όπως στο ηφαίστειο Μονσεράτ της Καραϊβικής». Κι ενώ προειδοποιούν ότι «θα ήταν λάθος να υποθέσει κανείς πως η σημερινή κατάσταση ανησυχίας δεν θα οδηγήσει σε έκρηξη», σπεύδουν να συμπληρώσουν πως δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί άμεσα.
«Είναι γνωστό πως πολλά επεισόδια συσσώρευσης μάγματος σε ενεργά ηφαίστεια δεν καταλήγουν σε έκρηξη» σχολιάζουν οι επιστήμονες. «Από την άλλη» συμπληρώνουν, «έχουμε παραδείγματα για το αντίθετο, όπως στο ηφαίστειο Μονσεράτ της Καραϊβικής». Κι ενώ προειδοποιούν ότι «θα ήταν λάθος να υποθέσει κανείς πως η σημερινή κατάσταση ανησυχίας δεν θα οδηγήσει σε έκρηξη», σπεύδουν να συμπληρώσουν πως δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί άμεσα.
Στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε χθες το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης αναφέρεται πως τα δεδομένα «δεν σημαίνουν ότι επίκειται έκρηξη. Η αλήθεια είναι ότι η σεισμική δραστηριότητα έχει εξασθενήσει τους τελευταίους μήνες». Αυτό επισημαίνουν σε όλους τους τόνους και οι Ελληνες ειδικοί.
Καθησυχάζουν οι Ελληνες ειδικοί
Το φαινόμενο υποχωρεί και σταδιακά επανερχόμαστε στη φυσιολογική κατάσταση
Καθησυχαστικοί εμφανίζονται οι Ελληνες ειδικοί για την πορεία του ηφαιστείου της Σαντορίνης τους τελευταίους μήνες.
«Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε χθες, περιλαμβάνει αναπόφευκτα στοιχεία μέχρι και τις αρχές του 2012, καθώς απαιτείται συγκεκριμένος χρόνος από την υποβολή μιας έρευνας μέχρι και τη δημοσίευσή της. Την περίοδο, στην οποία αναφέρεται η μελέτη, από τις αρχές του 2011 μέχρι και τις αρχές του 2012 υπήρξε όντως μια διέγερση του ηφαιστείου. Από τον Απρίλιο όμως μέχρι και σήμερα η εικόνα αυτή έχει αναστραφεί», δηλώνει ο πρόεδρος της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης, Κοσμάς Στυλιανίδης.
Στην ίδια γραμμή κινείται και ο επιστημονικός υπεύθυνος του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης, Γιώργος Βουγιουκαλάκης. «Το φαινόμενο ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2011 και υποχωρεί από τον Φλεβάρη του 2012. Σταδιακά επανερχόμαστε στη φυσιολογική κατάσταση», λέει ο ίδιος και εξηγεί πως την τελευταία 20ετία βρισκόμασταν σε επίπεδο εγρήγορσης «πράσινο» – το ηφαίστειο δηλαδή κοιμόταν. Από τις αρχές του 2011 είχαμε περάσει στο «κίτρινο» επίπεδο, καθώς υπήρξε έντονη σεισμικότητα, παραμόρφωση του τοπογραφικού ανάγλυφου, αλλαγές στη χημική σύσταση και τη θερμοκρασία των ρευστών που παράγονται από το ηφαίστειο.
«Ολα τα ενεργά ηφαίστεια παρουσιάζουν τέτοιες κρίσεις που δεν οδηγούν πάντα σε έκρηξη», λέει ο κ. Βουγιουκαλάκης, σημειώνοντας πως οι σημερινές μετρήσεις επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα. Οπως ο ίδιος εξηγεί, μια ποσότητα μάγματος, περίπου 15 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, μετακινήθηκε σε ρηχότερα στρώματα κι έφτασε στα 4 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της γης, βόρεια της Νέας Καμένης, προκαλώντας την παραμόρφωση.
«Με ό,τι ξέρουμε μέχρι τώρα και ό,τι μπορούμε να προβλέψουμε δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας», δηλώνει από την πλευρά του και ο καθηγητής ΕΜΠ, Δημήτρης Παραδείσης, ένας από τους ερευνητές που υπογράφουν την επίμαχη μελέτη. «Εκτιμούμε πως το μάγμα που συσσωρεύτηκε το 2011 είναι το 10% του όγκου που θα οδηγούσε σε μια έκρηξη, με βάση την ιστορία της Σαντορίνης και πάντα με κάθε επιφύλαξη», προσθέτει ο ίδιος. Κάνει λόγο για έναν καινούργιο μαγματικό θάλαμο, που δεν είχε μέχρι τώρα απασχολήσει τους επιστήμονες.
«Κανείς δεν μπορεί να πει αν μπαίνουμε σε νέα εποχή για το ηφαίστειο της Σαντορίνης», σημειώνει ο κ. Παραδείσης.
Τρία συμβάντα
Αυτό, ωστόσο, που προβληματίζει όλους τους επιστήμονες είναι το γεγονός πως στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα σημειώθηκαν τρία συμβάντα (1925, 1939 και 1950), ενώ από τότε έχει ακολουθήσει μια παρατεταμένη περίοδος σιωπής…
Αυτό, ωστόσο, που προβληματίζει όλους τους επιστήμονες είναι το γεγονός πως στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα σημειώθηκαν τρία συμβάντα (1925, 1939 και 1950), ενώ από τότε έχει ακολουθήσει μια παρατεταμένη περίοδος σιωπής…
Γιάννης Φώσκολος